به گزارش خبرنگار مهر، تابستان امسال برای اولین بار تعرفه گذاری مصرف برق با شیوه جدید تعرفه گذاری پلکانی(IBT) محاسبه شد. مبنای اولیه این شیوه تعرفه گذاری، کاهش هزینه کم مصرف‌ها و کاهش پلکانی یارانه انرژی پرمصرف هاست تا علاوه بر انگیزه سازی برای کاهش مصرف، در بهره مندی از یارانه انرژی عدالت برقرار شود.
هرچند کارشناسان معتقدند شیوه فعلی نیز حداکثر کارایی و بهینگی را ندارد و تعرفه گذاری باید به گونه‌ای باشد که بیشترین بازدارندگی را برای پرمصرف‌ها و کمترین فشار را بر کم مصرف‌ها داشته باشد، ولی به گفته مسئولین صنعت برق همین شیوه نیز نقش به سزایی در کاهش مصرف و مدیریت ناترازی صنعت برق در پیک مصرف امسال داشته است.
لازم به ذکر است بر اساس آمار آژانس بین المللی انرژی(IEA) ایران با رقمی نزدیک به ۳۰ میلیارد دلار بیشترین میزان یارانه پنهان انرژی در دنیا را می‌دهد و بعد از ایران کشور چین با بیش از یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر جمعیت، ۲۵.۵ میلیارد دلار یارانه انرژی می‌دهد. کارشناسان اقتصادی اعتقاد دارند یکی از گلوگاه‌های اصلی اصلاح اقتصاد ایران، بهینه سازی یارانه‌های انرژی است.
در همین ارتباط، معین احمدی، کارشناس انرژی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره اقدام وزارت نیرو در تعرفه گذاری پلکانی مشترکان پر مصرف برق گفت: این تعرفه گذاری اکنون در بخش خانگی در حال اجراست اما پله‌هایی که تعیین شده‌اند تفاوت زیادی با یکدیگر ندارند و نقش بالایی در بازدارندگی در مصرف ایفا نمی‌کنند.
وی اضافه کرد: سیاست‌های کنترل مصرف به طریقه کنترل قیمتی و غیرقیمتی تقسیم بندی می‌شوند که باید در کنار یکدیگر اجرا شوند. اگر فقط قیمت برق یا گاز افزایش پیدا کند، بعد از گذشت زمان مصرف کنندگان به قیمت‌ها عادت می‌کنند و مجدداً میزان مصرف بالا می‌رود مانند آنچه که در زمان هدفمندی یارانه‌ها و افزایش قیمت انرژی رخ داد چراکه بعد از گذشت زمان میزان مصرف انرژی به روال قبل بازگشت.
احمدی با تاکید بر اینکه تعرفه گذاری پلکانی باید به همراه منطق و مدل علمی عملیاتی شود افزود: اقدام اخیر وزارت نیرو برای محاسبه تعرفه مشترکان پرمصرف که بر اساس دو برابر الگوی مصرف برق تجدید پذیر انجام گرفته است، تعرفه گذاری پلکانی به عنوان ابزار قیمتی در کشورهای دیگر هم مورد استفاده قرار می‌گیرد و اقدام درستی است و در تعیین مقادیر باید مبنای علمی مورد محاسبه قرار گیرد.
این کارشناس انرژی در پاسخ به این سوال که آیا استفاده از راهکار تعرفه گذاری پلکانی برق برای همه ایام سال باید اجرا شود، یا صرفاً برای مدت زمان مشخصی اعمال گردد، گفت: تابستان پیک مصرف برق محسوب میشود ولی در کل ایام سال هم مصرف وجود دارد و منطق تعرفه گذاری در طول سال با هدف اینکه هزینه‌های تولید برق تأمین شود، باید اجرا شود زیرا در حال حاضر فروش برق پاسخ هزینه‌ها نمی‌دهد.
احمدی تصریح کرد: تا زمانی که هزینه‌ها جبران شوند، تعرفه گذاری اقدام قابل قبولی است. روش‌های پلکانی در تابستان شاید در میزان مصرف کلی برق اثرگذار باشد ولی در زمان پیک مصرف، نیازمند کنترل مصرف در ساعت‌های خاصی هستیم که احتمالاً تغییرات قیمتی بیشتری نیاز دارد.
وی روش‌های هوشمند کنترل برق را یکی دیگر از راهکارهای مدیریت مصرف برق عنوان کرد و افزود: اگر ابزار قیمت گذاری برای کنترل پیک مصرف در تابستان مورد استفاده قرار بگیرد، باید از زیرساخت کنترل‌های هوشمند برق هم استفاده کرد که هنوز در مصارف خانگی پیاده سازی نشده است. قیمت گذاری پلکانی اثرات بلندمدت خود را در ساخت و سازی‌های جدید به همراه خواهد داشت که در سالهای آینده نمایان میشود.
احمدی قیمت سوخت نیروگاهی برای تأمین انرژی را ناچیز عنوان کرد و ادامه داد: دولت‌ها به علت پایین بودن نرخ سوخت به سمت ساخت نیروگاه با بازدهی بالا حرکت نکرده‌اند. اخیراً آئین نامه اجرایی بند ب ماده ۴۴ از برنامه ششم توسعه به تصویب رسید که طبق یکی از ماده‌های این آئین نامه، قیمت سوخت نیروگاهی به تدریج افزایش پیدا می‌کند تا سرمایه گذاری نیروگاهی به سمت ساخت نیروگاه با بازدهی بالا حرکت کند.
وی با اشاره به نزدیک شدن فصل سرما و بالا رفتن میزان مصرف گاز بیان کرد: بیشترین مصرف گاز در زمستان در بخش خانگی است و روش تنظیم تعرفه‌ها اقدامی برای مدیریت مصرف سوخت قبل از مواجهه با بحران محسوب میشود. در بخش گاز بر خلاف برق که در تابستان دارای پیک مصرف در ساعات مشخصی میشود، در همه ساعات روز این فصل، از گاز استفاده میشود و به همین خاطر در این بخش تعرفه گذاری پلکانی بیشتر جوابگو خواهد بود.
احمدی با اشاره به مصرف بالای گاز در ایران گفت: با توجه به اینکه تعرفه گذاری پلکانی تأثیر خود را بر تقاضای پرمصرف‌ها می‌گذارد، می‌توان بخشی از مصرف بسیار بالای گاز را از طریق اصلاح تعرفه‌ها کنترل کرد.
این کارشناس انرژی در پایان تأکید کرد: نباید نگاه صرفاً به کنترل هزینه‌های مصرف باشد و کنترل هزینه‌های تولید مدنظر نباشد. برای این بحث نیز می‌توان از ابزار مالیات بهینه سازی مصرف استفاده کرد و منابع حاصل از آن را به اجرای پروژه‌های بهینه سازی مصرف انرژی اختصاص داد.
