چرا نرخ ارز در اقتصاد ایران نقش معناداری دارد؟

محمد لاهوتی رییس کنفدراسیون صادرات ایران در گفتگو با خبرنگار ایبِنا در پاسخ به این سوال که چرا نرخ ارز تا این حد در اقتصاد ایران نقش دارد و چگونه افزایش نرخ ارز می تواند قیمت ها در تمام بخش ها را متاثر کند؟ اظهار داشت: به هر حال از آنجایی که کشور ما یک کشور نفت خیز بوده و طی صد سال اخیر، درآمدهای این کشور از محل فروش نفت بوده و تولید تاثیرگذار چشم گیری بر درآمدها نداشته، لذا اقتصاد ما مبتنی بر یک اقتصاد نفتی و در اصل ارزی بوده که هرچه قیمت نفت بالاتر رفته، وضع اقتصادی کشور بهتر شده و هر چه پایین آمده، وضع اقتصادی به مراتب، کاهش پیدا کرده است.
بنابراین از نظر بنیادی و تاریخی، ارز در اقتصاد کشورمان نقش پررنگی داشته است. هنوز هم که ما نگاه می کینم، علی رغم اینکه سیاست های چهار دهه گذشته، قطع وابستگی به فروش نفت بوده، ولی کماکان اقتصاد ایران یک اقتصاد نفتی است. حتی در بخش خارج از خام فروشی که زنجیره بعدی نفت، مثل پتروشیمی یا فرآورده ها و مشتقات نفتی هست نیز مشاهده می شود. پس بنابراین این مورد باز هم متاثر از نرخ ارز است و تاثیرگذاری ارز در اقتصاد ایران وجود دارد.
لاهوتی در ادامه گفت: اما نکته دوم؛ چرا در همه سطوح زندگی تاثیر نرخ ارز بلافاصله خودش را نشان می دهد؟ در پاسخ باید گفت: این موضوع کاملا بر می گردد به قدرت پول ملی کشور. شما نگاه کنید به دهه نود میلیادی، ترکیه علی رغم اینکه واحد پولی کشورش، لیر بود، ولی به دلیل نوسانات و کاهش صد و چند درصدی ارزش پولش در یک سال، عملا برای ارزش کالایی، تمام کالاها و خدمات به دلار اعلام می شد و معادل لیر دریافت می شد.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: ولی به محض اینکه با سیاست هایی که اعمال کرد، از آن شرایط خارج شد و لیر جدید خلق و صفرها را حذف کرد و توانست ارزش پول ملی خود را حفظ کند، این موضوع کمرنگ تر شد. تا جایی که لیر جدید توانست عملا نقش آفرینی بکند، چرا که تورم را کنترل کرد و تورم افزایش چشمگیری نداشت، ارزش پول ملی حفظ شد و کاهش پیدا نکرد و در نتیجه همه اینها باعث شد که آن تاثیرگذاری را در اقتصاد خودش کاهش دهد.
لاهوتی افزود: اما در کشور ما وقتی که ما نگاه می کنیم به سه دهه گذشته یعنی بعد از جنگ، تکانه های ارزی بسیاری را داشتیم و از آنجایی که ارزش پولی ملی در چهار سال گذشته به شدت کاهش پیدا کرده، تقریبا ارزش پول ملی یک سوم شده است. متاسفانه تاثیرگذاری ارزهای معتبر خارجی حالا فقط دلار هم نیست که ما فکر می کنیم دلار است. یورو و درهم هم نقش دارند یعنی ارزهای معتبر خارجی اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرار می دهند و در اصل می شود گفت که اقتصاد ایران خودش را با اینها تنظیم می کند. چرا؟ برای اینکه بتواند جایگاه ارزش کالایی خودش را حفظ بکند، چون به هر حال اسکناس یک ابزاری برای قدرت خرید و رد و بدل کردن کالاست. لذا برای اینکه این قدرت خرید را حفظ کند، خودش را با یورو، درهم، دلار و طلا تنظیم می کند و ما شاهد هستیم که کالایی که ارتباطی با ارز ندارد مثل مسکن، بلافاصله با افزایش نرخ ارز افزایش پیدا می کنند، حالا گرچه در کاهش قیمت ها به دلیل چسبندگی، سرعتشان به مراتب کمتر از افزایش قیمت ها است.