سناریوهای بودجه عمومی/ نیاز به رد کلیات بودجه نیست

ایرج ندیمی، نماینده سابق مردم در مجلس درباره احتمال رد کلیات لایحه بودجه توسط نمایندگان مجلس یازدهم به خبرنگار ایبِنا گفت: کلیات بودجه در صورت عدم تایید با مشکلاتی روبرو می‌شود که روی دادن این اتفاق را بعید به نظر می‌رساند.
وی در رابطه با این مشکلات چنین توضیح داد: عدم ثبات فعالیت‌های اقتصادی و درآمدی روی خواهد داد به لحاظ آنکه در عمل با بودجه یک یا چند دوازدهم باید دست به اداره کشور زد، در حقیقت مسئله مورد اشاره نوعی علامت منفی به سرمایه‌گذار داخل و روابط خارجی است. مسئله بعدی این است که رد کلیات لایحه بودجه آن هم در نزدیکی انتخابات ریاست‌جمهوری بیانگر بی‌ثباتی نظام بودجه‌ریزی در ایران است و پالس خوبی برای خانه ملت به لحاظ تعدد کاندیداها به همراه نخواهد داشت زیرا توانایی تاملی که رهبر معظم فرمودند “چنانچه قرار است با خارج دست به مذاکره زنیم، ابتدا با هم مذاکره کنید” سلب خواهد شد.
این نماینده سابق مجلس در ادامه اضافه کرد: رد کلیات لایحه بودجه درحقیقت ناتوانی در مذاکره داخلی را به اثبات می‌رساند. مسئله دیگر این است چنانچه اتفاق فوق در مجلس روی دهد به این معنا خواهد بود که با بودجه‌ریزی آشنا نیستیم زیرا در ابتدا پیش‌بینی به حساب می‌آید و در قدم بعدی اعداد آن می‌تواند بیانگر تحرک یا آینده اقتصادی کشور باشد. بنابراین زمانی که قرار است این تحرک ایجاد شود باید اعداد را حداکثری نوشت، اما چنانچه بنا است پیام‌های حداقلی ارسال شود، بودجه در حداقل‌های سال پیش از آن نوشته می‌شود.
ندیمی در این خصوص اظهار داشت: براساس چنین رویکردی مجلس باید توانایی خود را در تقسیم بندی بودجه به تعریف در آورد. بودجه شرکت‌ها تقریبا مورد توافق است، در بودجه عمومی هم دو یا سه سناریو وجود خواهد داشت. براساس سناریوی اول بودجه ۹۹ با تفاوت چند درصد اضافه، بودجه ۱۴۰۰ می‌شود. سناریو دوم این است که در بودجه حکمی آورده شود که بر فرض اعداد براساس ۱۰ یا ۲۰ درصد افزایش نسبت به ۹۹ بودجه اصلی تلقی ‌شود و مازاد آن به عنوان بودجه مشکوک‌الوصول به حساب آید. به این معنا چنانچه درآمدی مازاد ایجاد شد برای آن مصارف وجود داشته باشد و در نهایت سناریو سوم هم همان چند دوازدهم است که براساس رویکرد دولت بعدی نوشته می‌شود.
وی در ادامه تصریح کرد: عدم تصویب کلیات بودجه بیانگر ناتوانی در اداره کشور است زیرا می‌توانیم پیش‌بینی‌ها و پیشگیری‌ها مختلف داشته باشیم. پیش‌بینی‌ها براساس هزینه-درآمد ساده و پیشنهادات براساس درآمد-هزینه مبتنی بر عملکرد سال ۹۹ به اضافه یک عددی می‌تواند باشد.
این نماینده سابق مجلس افزود: با تمام اینها در کل گمان نمی‌کنم قصد اصلی مجلس این باشد که تا پایان مذاکرات درون مجلسی موضوع بودجه دولت را منتفی اعلام کند، بلکه این اظهار نظرات بخشی از چانه‌زنی‌های درون مجلسی بیشتر محسوب می‌شود. هیچ ضرری متوجه دولت از نظر رد کلیات نمی‌شود زیرا حداکثر نصف سال آتی مسئولیت بودجه را برعهده دارد، بنابراین پاسخگوی عملکرد نخواهد بود، اما چنانچه مجلس دست به این کار زند خود باید پاسخگو باشد. بنابراین مذاکرات میان دولت و مجلس چانه‌زنی‌هایی دارد، وقتی به این سرعت مایل به بیان نظر هستند، یعنی قصد رد لایحه مدنظر را ندارند و نگاه آن‌ها دوباره با یک مفاهمه‌ جلب خواهد شد.
ندیمی درباره بازنگری دولت بر بودجه ابراز کرد: بیش از ۸ دوره مجلس در کمیسیون تلفیق از طرف دولت یا مجلس به نوعی حضور داشتم. بر این اعتقادم در این سال‌ها ندیدم که بودجه‌ای ۱۰۰ درصد تصویب یا رد شده باشد، اما مشاهده کردم که بودجه‌ها براساس رویکردهای مجلس مورد اصلاحات قرار گرفته است. دلیل اینکه ماده واحده بودجه تبصره‌های زیادی دارد، این است که بودجه توسط مجلس رد نشود، بنابراین از آنجا که سابقه بودجه‌نویسی در ایران براساس یک ماده واحده‌ای است که باید  مبین ارقام قوانین باشد، مجالس به جای آنکه به رد بودجه بپردازند، تبصره‌ها را اصلاح یا کم می‌کنند.  
وی در این خصوص که مجلس سابقه رد کلیات بودجه را داشته است، توضیح داد: مجلس در مجموع ۴۴ سال سابقه بررسی بودجه سالیانه کشور یک یا دو بار دست به این کار زده است، یعنی بیشتر سابقه آن نشان دهنده تسلیم در برابر بودجه است. البته اصلاح بودجه هم بخشی از وظایف نمایندگان محسوب می‌شود.
این نماینده سابق مجلس در خصوص رفتار این روزهای برخی از نمایندگان مجلس درباره بودجه ۱۴۰۰ بیان کرد: رفتار نمایندگان مجلس بیش از هر چیز یک نوع چانه‌زنی انتخاباتی به حساب می‌آید که دو یا دوازده سناریو مانند برجام، بایدن، بودجه و …  درباره آن مورد تعریف قرار گرفته، بنابراین بخشی از مناظره‌ها هم حول همین سناریوها در گردش است.