با وجود گذر چندین ماه از انتشار، همچنان مهم‌ترین قابلیت‌های اندروید ۱۲ برای بسیاری از کاربران ناشناخته باقی مانده است. تمرکز گوگل روی امکانات مرتبط با بازی، جذابیت بصری و امنیت موجب پدید آمدن ویژگی‌های جالب زیادی شده است. متاسفانه اگر از طرفداران پروپاقرص اندروید و دنبال‌کنندگان اخبار فناوری نباشید یا هیچ علاقه‌ای به گشت و گذار در میان منوهای مختلف از خود نشان ندهید، احتمالاً از قابلیت‌های مورد بحث بی‌خبر باقی خواهید ماند.
در این مطلب سعی داریم جذاب‌ترین و کاربردی‌ترین قابلیت‌های اندروید ۱۲ را همراه با نحوه دسترسی به آن‌ها معرفی کنیم. مطمئناً تمامی قابلیت‌هایی که در ادامه توضیح خواهیم داد، برای همه افراد کاربرد ندارند؛ اما به احتمال زیاد چند عدد از آن‌ها در روزمره برای شما مفید خواهند داشت. در نتیجه مهم نیست که بازی روی موبایل علاقه دارید یا دغدغه‌های امنیتی و حفظ حریم خصوصی شما را آزار می‌دهد؛ سیستم عامل جدید گوگل برای گوشیهای هوشمند می‌تواند خبرهای خوشی داشته باشد.
۱. داشبورد حالت بازی
یکی از تحسین برانگیزترین ویژگی‌های مخفی در اندروید ۱۲، داشبورد حالت گیمینگ (Game Mode Dashboard) است. برای دسترسی به این مورد، ابتدا وارد قسمت تنظیمات دستگاه خود شوید و سپس به بخش نوتیفیکیشن‌ها (Notifications) بروید. در ادامه به پایین اسکرول کنید تا قسمت General را مشاهده نمایید و حالا گزینه Do Not Disturb را لمس کنید. اکنون صفحه جدیدی باز می‌شود که باید در آن روی Schedules بزنید تا به صفحه دیگری بروید. حالا گزینه Gaming همراه با آیکن چرخ‌دنده را در گوشه بالایی سمت راست خواهید که ابتدا باید آن را لمس کرده و سپس کلید مرتبط با آن را در حالت روشن قرار دهید. همانطور که مشاهده کردید، فعال کردن قابلیت داشبورد حالت بازی چندان آسان نیست؛ اما پس از فعال‌سازی چه تغییری در محیط سیستم عامل ایجاد می‌شود؟
برای رسیدن به پاسخ سوال مطرح شده، باید وارد یک بازی با پشتیبانی از این حالت شوید. پس از ورود، یک فلش نیمه شفاف در گوشه بالایی صفحه مشاهده خواهید نمود که لمس آن آیکن کنترلر کوچکی را پدیدار می‌سازد و با زدن آیکن قادر خواهید بود تا به داشبورد دست پیدا کنید. در داخل داشبورد با گزینه‌های کاربردی و مفید مختلفی مواجه خواهید شد؛ اما همه بازی‌ها از تمامی آن‌ها پشتیبانی نمی‌کنند. برای مثال می‌توانید گیم پلی خود را به صورت مستقیم در یوتیوب استریم کنید یا از حالت بهینه‌سازی برای قدرت بیشتر (و شارژدهی کمتر) بهره بگیرید. سایر امکانات داشبورد شامل کلید Do Not Disturb و ضبط ویدیو یا ثبت اسکرین شات از صفحه نمایش می‌شود. گزینه‌ای هم برای مشاهده پروفایل کاربر و دسترسی به جوایز در کنار جدول رده‌بندی وجود دارد.
۲. بازخورد لمسی همگام با صدا
اگرچه بازخوردهای لمسی در گوشیهای هوشمند پدیده جدیدی محسوب نمی‌شوند؛ اما گوگل سعی داشته است این ویژگی را در میان قابلیت‌های اندروید ۱۲ با جذابیت بیشتری همراه کند. بازخوردهای لمسی به لرزش‌های موبایل در هنگام تعامل با دستگاه گفته می‌شود که می‌تواند استفاده از رابط کاربری دیجیتال را لذت‌بخش‌تر کند. برای مثال زمانی که با صفحه کلید موبایل خود نوشته‌ای را تایپ می‌کنید، در صورت فعال بودن بازخوردهای لمسی، با فشردن هر کلید یک لرزش را احساس خواهید کرد؛ لرزشی که می‌تواند تا حدودی تجربه استفاده از کیبوردهای فیزیکی را القا کند.
اندروید ۱۲ تلاش داشته است با تلفیق بازخورد لمسی و صداهای سیستمی، یک پله نسبت به گذشته پیشرفت داشته باشد. در داخل هر دستگاه به صورت پیش‌فرض الگوهای لرزشی منحصربه‌فردی برای هر رینگتون در نظر گرفته شده است؛ در نتیجه کاربران می‌توانند با اختصاص الگوهای مختلف به مخاطبین متفاوت، تنها از طریق لرزش متوجه هویت فرد تماس گیرنده شوند. همچنین گوگل واسط برنامه‌نویسی کاربردی ویژگی گفته شده را تحت عنوان Haptic Generator در اختیار توسعه‌دهندگان قرار داده است. سازندگان اپلیکیشن‌ها می‌توانند به کمک این API از الگوهای لرزشی سفارشی برای موسیقی و جلوه‌های صوتی در محصولات خود استفاده کنند. می‌توانیم انتظار داشته باشیم که از این پس محتواهای مختلف در گوشیهای هوشمند مثل بازی‌های ویدیویی، تعامل بهبود یافته‌ای با افراد داشته باشند و حس بهتری را به آن‌ها منتقل نمایند.
۳. استفاده با یک دست
اگر در حال حاضر یا در گذشته صاحب یک آیفون بوده باشید (حداقل از سال ۲۰۱۴ به بعد)، احتمالاً این ویژگی چندان از نظر شما جدید نخواهد بود و کمی با تاخیر در اختیار کاربران دستگاه‌های اندرویدی قرار گرفته است؛ اگرچه پیچیدگی چندانی در پی ندارد و کاملاً ساده است. در هر حال اگر از موبایلی اندرویدی با صفحه نمایش بزرگ استفاده می‌کنید، از افزوده شدن حالت استفاده با یک دست به لیست امکانات پیش‌فرض سیستم عامل گوگل خوشحال خواهید شد. به کمک ویژگی گفته شده می‌توان تنها با یک لمس یا سوایپ، محتوای نمایش داده شده را به صورت موقت کوچک کرد تا استفاده و ناوبری در منوها آسان‌تر شود.
برای فعال کردن حالت استفاده با یک دست ابتدا باید به بخش تنظیمات مراجعه کنید و سپس با اسکرول به پایین‌ترین قسمت صفحه، گزینه System را انتخاب نمایید. در ادامه گزینه Gestures را لمس کنید و در نهایت One handed Mode را بزنید. اکنون صفحه جدیدی با چندین گزینه از جمله فعال‌سازی دسترسی سریع به این ویژگی مشاهده خواهید کرد. گزینه دیگری امکان کشیدن صفحه نمایش از گوشه به محل دلخواه را می‌دهد؛ اما برای تغییر اندازه با چنین روشی باید حتماً انگشت خود را روی نقطه صحیح قرار دهید و به نظر می‌رسد استفاده از میانبر آسان‌تر باشد. با انتخاب دسترسی سریع، یک آیکن شناور در گوشه پایینی سمت راست صفحه ایجاد می‌شود که لمس آن، حالت استفاده با یک دست را فعال می‌کند.
۴. Material You
بدون شک متریال دیزاین یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های اندروید ۱۲ محسوب می‌شود که جلوه بصری بی‌نظیری را فراهم کرده است. کاربر می‌تواند تنها با چند تغییر ساده یا عوض کردن تصویر پس‌زمینه دستگاه، شکل و شمایل جدیدی را به صورت خودکار در اختیار داشته باشد. سیستم می‌تواند با تحلیل رنگ‌های موجود در تصویر پس‌زمینه انتخاب شده، رنگ سایر قسمت‌ها را نیز به تناسب تغییر دهد.
همچنین امکان همگام‌سازی ظاهری دستگاه‌های مختلف مبتنی بر اندروید مثل ساعت هوشمند یا تلویزیون‌ها با موبایل وجود خواهد دشت. اگر می‌خواهید کنترل بیشتری رو این ویژگی داشته باشید، باید از طریق بخش تنظیمات به قسمت Wallpaper & Style رجوع کنید.
۵. ایستر اگ‌های بیشتر
هر نسخه جدید از اندروید با ایستر اگ‌های (تخم‌مرغ عید پاک) تازه‌ای همراه می‌شود و اندروید ۱۲ هم از همین قاعده پیروی می‌کند؛ با این تفاوت که این بار شاهد سه ایستر اگ متفاوت هستیم. اولین مورد که در تمامی نسخه‌های اندروید مشترک است، با رفتن به قسمت تنظیمات و رجوع به بخش About Phone مشاهده می‌شود و تنها کافی است تا چندین بار به صورت پیاپی گزینه Android Version را لمس کنید. در ادامه یک ساعت برای کاربر نمایش داده می‌شود که اگر عقربه‌های آن را روی دوازده تنظیم کنید، دایره بزرگی همراه با حباب‌های کوچک در اطراف آن پدیدار می‌شود که عدد مذکور در وسط آن نقش بسته است.
ایستر اگ دیگری در بخش ویجت‌ها قرار دارد که برای فعال کردن آن باید به تنظیمات ویجت‌ها بروید. حالا گزینه‌ای تحت عنوان Android S Easter Egg مشاهده می‌کنید که پالت رنگی تمامی قسمت‌های دستگاه را با توجه به تنظیمات متریال و تصویر پس‌زمینه اعمال شده، درون خود جای داده است. در نهایت اگر از طریق دستگاه اندرویدی خود وارد این آدرس اینترنتی شوید، قادر خواهید بود مجسمه بزرگی از عدد دوازده را در محیط واقعیت افزوده قرار دهید. اگر به پشت مجسمه نگاه کنید، لیستی از طعم‌های مختلف بستنی را خواهید دید که با کنار هم گذاشتن حروف ابتدایی هر طعم به عبارت Material You دست پیدا می‌کنید.
۶. تاریخچه نوتیفکیشن‌ها
از این پس اگر به صورت ناخواسته نوتیفیکیشن‌های خود را حذف کنید، می‌توانید از طریق تاریخچه آن‌ها به موارد ۲۴ ساعت اخیر دسترسی داشته باشید. اگرچه چنین امکانی در ظاهر بسیار ساده به نظر می‌رسد؛ اما در میان کاربردی‌ترین قابلیت‌های اندروید ۱۲ قرار می‌گیرد. برای فعال‌سازی ویژگی گفته شده، ابتدا پنل نوتیفیکیشن‌ها را باز کرده و سپس گزینه History در قسمت پایینی پنل را لمس کنید تا فعال شود. اگر گزینه مذکور را مشاهده نکردید، روی Manage که به جای آن قرار گرفته است بزنید یا از طریق قسمت تنظیمات به بخش Notifications مراجعه نمایید. در صفحه جدید، اولین گزینه Notification History خواهد بود که باید کلید آن را فعال سازید.
اکنون به تمامی نوتیفیکیشن‌های ۲۴ اخیر دستگاه خود در قسمت تاریخچه دسترسی خواهید داشت. با این حال ویژگی مهم جستجو در صفحه تاریخچه دیده نمی‌شود؛ در نتیجه اگر به دنبال مورد خاصی باشید، تنها باید با اسکرول میان نوتیفیکیشن‌ها به دنبال آن بگردید. حتی اگر گوگل امکان فیلتر کردن موارد مختلف براساس نوع اپلیکیشن را فراهم کند، کمک شایانی به کاربران کرده است.
۷. آیکن‌های اپلیکیشن بزرگ‌تر
با وجود این که کاربران در گذشته امکان شخصی‌سازی اندازه آیکن اپلیکیشن‌ها را در هوم اسکرین داشته‌اند؛ اما گوگل گزینه ۲x2 را برای چیدمان آیکن‌ها جهت دسترس‌پذیری بهتر ارائه کرده است. البته ممکن است بسیاری کاربران از ویژگی اشاره شده استفاده نکنند، اما قابلیت مفیدی برای افراد کم بینا خواهد بود؛ یا حتی می‌تواند برای افرادی که موارد چندانی در هوم اسکرین خود ندارند، کاربردی باشد. برای فعال‌سازی آن، انگشت خود را روی یک فضای خالی در هوم اسکرین نگه دارید تا منویی پدیدار شود. از منوی گفته شده گزینه Wallpaper & Style را لمس کنید و به انتها بروید تا به قسمت App grid برسید.
در بخش App grid چندین گزینه در اختیار کاربر قرار می‌گیرد که در بازه ۵x5 تا ۲x2 است. مشخص است که در حالت اول، ۲۵ آیکن در هر صفحه جا خواهد گرفت و در حالت دوم به جز ردیف هوم که در تمامی صفحه‌ها ثابت است، می‌توان از ۴ آیکن دیگر بهره گرفت. همچنین تنظیمات صورت گرفته روی اپلیکیشن فولدرها نیز اعمال می‌شوند. با لمس هر گزینه، به پیش‌نمایشی از آنچه اتفاق خواهد افتاد، دسترسی پیدا می‌کنید؛ بدون آنکه تاثیری روی تنظیمات دستگاه بگذارد. برای ذخیره تغییرات تنها کافی است تا گزینه Apply را بزنید.
۸. پشتیبانی از کدک‌های جدید
پشتیبانی از استانداردهای کدبندی تازه از دیگر قابلیت‌های اندروید ۱۲ محسوب می‌شود که شامل تصاویر AVIF، ویدیوهای HEVC و فایل‌های صوتی MPEG-H 3D می‌شود. AVIF یک فرمت نسبتاً جدید تصویر (مثل jpeg و png) است که کیفیت بهتر در کنار فشرده‌سازی بهبود یافته را ارائه می‌کند. در واقع می‌توان تصاویری با کیفیت بالاتر و حجم کمتر را روی حافظه دستگاه ذخیره‌سازی و مشاهده کرد. استاندارد HEVC هم مشابه AVIF است اما برای فایل‌های ویدیویی کاربرد دارد. اگرچه درحال حاضر بسیاری از دستگاه‌ها و اپلیکیشن‌ها به صورت پیش‌فرض از ویدیوهای HEVC پشتیبانی می‌کنند؛ ولی ویژگی جدید اندروید ۱۲ موجب می‌شود تا پخش چنین فایل‌هایی به صورت یکپارچه در تمامی قسمت‌های سیستم عامل امکان‌پذیر شود.
البته پشتیبانی یکپارچه از استاندارد HEVC به بهای کند شدن پخش ویدیوها تمام می‌شود. گوگل در صفحه مخصوص توسعه‌دهندگان API مرتبط با ویژگی مذکور، اشاره کرده است که تبدیل هر دقیقه از ویدیوهای HEVC به AVC در پیکسل ۳ به ۲۰ ثانیه زمان نیاز خواهد داشت. با این حال به نظر می‌رسد که پخش چنین ویدیوهایی در تمامی قسمت‌های اندروید، ارزش پرداخت چنین هزینه‌ای را دارد. در نهایت به استاندارد صوتی MPEG-H 3D می‌رسیم که بهتر از صدای فراگیر عمل می‌کند و می‌تواند تجربه صدای سه‌بعدی را برای افراد به ارمغان بیاورد. در واقع از ۶۴ بلندگو روی ۱۲۸ کانال اصلی صحبت می‌کنیم که می‌توانند با چینش‌های متفاوت فیزیکی تطابق پیدا کنند که لذت بیشتری در هنگام استفاده از هدفون‌ها ایجاد می‌نماید.
۹. بهبود تنظیمات حریم خصوصی
بهبود وضعیت امنیتی یکی از اهداف اصلی گوگل در توسعه اندروید ۱۲ بوده که با ارائه قابلیت‌های جدید جهت اعطای کنترل بیشتر به کاربران همراه شده است. اولین ویژگی مرتبط با دسترسی اپلیکیشن‌ها به موقعیت مکانی دقیق افراد است. از این پس برنامه‌هایی که تنها نیاز به موقعیت حدودی کاربر داشته باشند، نمی‌توانند به موقعیت دقیق دست پیدا نمایند و چنین مجوزی در اختیار اپ‌های معدودی قرار می‌گیرد که برای عملکرد صحیح از داده‌های دقیق بهره می‌برند. همچنین اگر اپلیکیشنی از اطلاعات موجود در کلیپ‌بورد دستگاه استفاده کند، نوتیفیکیشنی برای آگاه‌سازی صاحب دستگاه در قسمت پایینی صفحه، نمایش داده خواهد شد.
سومین قابلیت امنیتی جدید، کلید غیرفعال‌سازی میکروفون و دوربین است که در صورت استفاده، امکان دسترسی تمامی اپلیکیشن‌ها را، فارغ از مجوزهای پیشین، از بین می‌برد. اگر برنامه‌ای درحال استفاده از اطلاعات میکروفن یا دوربین دستگاه باشد، یک آیکن سبز در گوشه بالایی سمت راست صفحه نمایش ظاهر می‌شود تا کاربر را مطلع سازد. با فرض دقیق بودن ویژگی گفته شده، از این پس افراد همیشه می‌توانند از ضبط داده‌های دوربین یا میکروفن آگاه باشند.
۱۰. اسکرین‌شات‌های طولانی
در گذشته برای دسترسی به اسکرین شات‌های قابل اسکرول باید از اپلیکیشن‌های جانبی استفاده می‌شد. البته برخی سازندگان محصولات اندرویدی مثل سامسونگ، چنین ویژگی‌ای را به صورت پیش‌فرض در چندین نسل از دستگاه‌های خود قرار داده بودند؛ اما این مسئله تمامی موبایل‌ها و تبلت‌های مبتنی بر اندروید را پوشش نمی‌داد. اکنون امکان اسکرول در هنگام ثبت اسکرین شات به صورت داخلی در اندروید ۱۲ قرار گرفته است و تمامی افراد می‌توانند از آن بهره ببرند.
چنین امکانی برای جا دادن محتوای صفحات اینترنتی و متون چت‌ها تنها در یک تصویر، کاربرد دارد. پس از ثبت اسکرین شات، یک سری آیکن در قسمت پایینی صفحه نمایش داده می‌شوند. برای تبدیل اسکرین شات به حالت قابل اسکرول تنها کافی است تا آیکن سمت راست با عنوان Capture more را لمس کنید و تا زمان رسیدن به نقطه دلخواه به اسکرول ادامه دهید. البته مقدار مفید و قابل استفاده در چنین حالتی تقریباً سه برابر طول اصلی صفحه نمایش خواهد بود و برای مقادیر بیشتر با محدودیت روبه‌رو خواهید شد.
۱۱. دسترسی سریع با Quick Tap
Quick Tap یکی از قابلیت‌های اندروید ۱۲ است که از خلاقیت بیشتری برخوردار بوده و نه تنها به نسخه جدید سیستم عامل نیاز دارد، بلکه تنها توسط دستگاه‌های خاصی مثل پیکسل ۵، پیکسل ۴a و نسل‌های جدیدتر پشتیبانی می‌شود. برای فعال‌سازی این ویژگی ابتدا با مراجعه به بخش تنظیمات موبایل خود، وارد قسمت System شوید و سپس از منوی Gestures گزینه Quick Tap را لمس کنید تا به کلید فعال‌سازی دست پیدا نمایید.
با فعال شدن قابلیت گفته شده می‌توانید با دو بار ضربه به پشت دستگاه، اقدام به ثبت اسکرین شات کنید. خوشبختانه امکان شخصی‌سازی عملکرد مرتبط با آن هم وجود دارد و کاربران قادر خواهند بود از گزینه‌های زیادی مثل اجرای دستیار صوتی، توقف پخش یا اجرای فایل‌ها، نمایش لیست اپ‌های اخیر، مشاهده نوتیفیکیشن‌ها یا اجرای یک برنامه خاص بهره بگیرند. همچنین می‌توان میزان فشار مورد نیاز در ضربات برای شروع سازوکار را هم تغییر داد.
۱۲. ویجت‌های جدید
چندین ویجت جدید و ویژگی‌های مرتبط آن‌ها هم در میان قابل مهم‌ترین قابلیت‌های اندروید ۱۲ دیده می‌شوند. ویجت ایستر اگ و Material You از جمله مواردی بودند که در قسمت‌های قبلی به آن‌ها پرداختیم؛ اما عناوین تازه تنها به همین موارد محدود نمی‌شوند. برای مثال ویجت گوگل مپ به افراد کمک می‌کند تا تنها با یک لمس، مکان دلخواه خود را جستجو کنند. ویجت لیست انجام کارها نیز همراه با قابلیت تعامل با اپلیکیشن گوگل کیپ برای سامان‌دهی آسان‌تر به امور در نظر گرفته شده است. قاب عکس دیجیتال هم جزو موارد افزوده شده قرار دارد.
ویجت گوگل درایو هم قادر است فرایند دسترسی یا آپلود فایل‌ها را سریع‌تر و آسان‌تر کند. ویجت یوتیوب موزیک نیز برای کنترل پخش موسیقی در هوم اسکرین کاربرد دارد. ویجت ساده‌ای هم برای نمایش میزان حجم داده مصرف شده در نظر گرفته شده است. ساعت آنالوگ با استایل‌های مختلف هم در دسترس قرار دارد. در نهایت ویجت گفتگوها می‌تواند هر مکالمه متنی را در قالب آیکنی جداگانه نمایش دهد. همچنین آپدیت مکالمات مثل نوتیفیکیشن پیام‌های جدید یا تعداد موارد خوانده نشده روی آیکن مشخص می‌شود. کاربر با لمس آیکن مستقیم به گفتگوی مورد نظر هدایت می‌شود و نیازی به اجرای جداگانه اپلیکیشن نخواهد بود.
۱۳. اشتراک‌گذاری آسان با دستگاه‌های نزدیک
امکانات اشتراک‌گذاری موارد گوناگون شاهد بهبودهایی در اندروید ۱۲ بوده است که شامل جنبه‌های مختلفی از جمله اشتراک‌گذاری اتصال بی‌سیم، لینک یا فایل می‌شود. کاربران می‌توانند به کمک ویژگی Nearby Share اطلاعات ضروری وای‌فای برای اتصال و شروع اشتراک‌گذاری را با یکدیگر مبادله کنند که از بلوتوث با محدوده تحت پوشش تقریبی ۱۰ متر استفاده می‌نماید. همچنین Nearby Share در قسمت‌های مختلف سیستم عامل قابل دسترس خواهد بود و نیاز به استفاده از اپلیکیشن‌های پیام‌رسان یا اجتماعی را برای جابه‌جایی محتوا از بین می‌برد.
۱۴. چرخش خودکار صفحه با چهره
اندروید ۱۲ امکان چرخش خودکار صفحه نمایش را در صورت تغییر زاویه چهره به کاربر ارائه می‌کند؛ در نتیجه دیگر نیازی به جابه‌جایی دستی میان حالت پرتره یا لنداسکیپ نخواهد بود و مشاهده ویدیوها لذت‌بخش‌تر از گذشته می‌شود. برای فعال‌سازی قابلیت گفته شده به بخش تنظیمات برید و سپس با اسکرول به میانه صفحه به منوی Display مراجعه نمایید. در ادامه گزینه Auto rotate screen را لمس کنید تا فعال شود و سپس Enable Face Detection را روشن کنید. البته با توجه به میزان روشنایی محیط و فاصله چهره تا صفحه نمایش، ممکن است نتیجه متفاوتی از این ویژگی بگیرید؛ ولی در کل تاثیر مثبتی بر آسایش کاربر هنگام جابه‌جایی میان محتواهای مختلف خواهد داشت.
اگر شما هم فرصت استفاده از اندروید ۱۲ را داشته‌اید، می‌توانید تجربه خود را با ما و خوانندگان دیجیاتو به اشتراک بگذارید.
