به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، این مرکز سالانه به منظور اندازه گیری وضعیت تجارت الکترونیکی در کشور و تهیه اطلاعات با کیفیت برای سیاستگذاری و برنامه ریزی، اقدام به تهیه و انتشار گزارش تجارت الکترونیکی می‌نماید، امسال به دلیل شرایط خاص کرونا، اقدام به تهیه گزارش شش ماهه نیز کرده است که حکایت از ۳/۸ برابر شدن ارزش معاملات الکترونیکی و ۳ برابر شدن تعداد نمادهای اعتماد الکترونیکی صادره نسبت به مدت مشابه سال ۱۳۹۸ دارد.
این گزارش، به پایش شاخص های تجارت الکترونیکی در سه دسته «زیرساخت تجارت الکترونیکی»، «عملکرد تجارت الکترونیکی» و «روش شناسی و جمعیت شناسی تجارت الکترونیکی» می‌پردازد. از مهمترین اهداف تهیه این گزارش می‌توان به رصد و پایش وضعیت تجارت الکترونیکی کشور، ارائه گزارش‌هایی از وضعیت تجارت الکترونیکی کشور، فراهم شدن امکان مقایسه وضعیت تجارت الکترونیکی در کشور با سایر کشورها، فراهم شدن امکان هدف گذاریهای مبتنی بر داده در حوزه تجارت الکترونیکی و همچنین انتشار داده ها و اطلاعات به روز از وضعیت تجارت الکترونیکی در کشور اشاره داشت.
داده های مورد نیاز برای اندازه گیری شاخص های زیرساخت و عملکرد، از منابعی مانند گزارش های بانک جهانی، مرکز آمار ایران، بانک مرکزی ج. ا.ا. و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، و داده های روش شناسی و جمعیت شناسی اعم از فعالان و مشتریان، با نمونه گیری از واحدهای تجارت الکترونیکی دارای نماد اعتماد الکترونیکی و تکمیل پرسشنامه گردآوری شده و اهم نتایج به شرح زیر است:
زیرساخت تجارت الکترونیکی
در این بخش، ضریب نفوذ اینترنت به ۱۰۲ درصد رسیده که نسبت به سال قبل، ۹ درصد رشد داشته است. همچنین ضریب نفوذ تلفن همراه هوشمند به ۶۵ درصد رسیده که نسبت به سال قبل، ۲۰ درصد رشد داشته و حدود ۱۸۵ هزار گواهی امضا الکترونیکی صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۱۲۳ درصد رشد داشته است.
عملکرد تجارت الکترونیکی
در این بخش، ارزش اسمی معاملات تجارت الکترونیکی ۶۳۹ هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۲۸۴ درصد رشد داشته است. ارزش حقیقی معاملات تجارت الکترونیکی ۱,۱۱۰ میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل، ۲۱۷ درصد رشد داشته و مبلغ هر خرید الکترونیکی به طور میانگین ۴۱۷ هزار تومان برآورد شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۱۵۳ درصد رشد داشته است. همچنین تعداد کل معاملات تجارت الکترونیکی حدود یک و نیم میلیارد فقره بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۵۲ درصد رشد داشته و تعداد معاملات الکترونیکی دولتی حدود ۱۵۱ هزار فقره بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۳۴ درصد رشد داشته است.
روش شناسی و جمعیت شناسی تجارت الکترونیکی
در این بخش، تعداد اینمادهای اعطا شده در نیمه اول سال ۹۹ نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل با رسیدن به ۱۶ هزار اینماد، ۱۹۶ درصد رشد داشته است. حدود ۷۶ هزار واحد تجارت الکترونیکی دارای نماد اعتماد هستند که ۲۳ درصد از تعداد کل واحدهای تجارت الکترونیکی را شامل می‌شود و ۸۱ درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی دارای نماد اعتماد، علاوه بر وب سایت از شبکه‌های اجتماعی استفاده می کنند. حدود ۸۶ درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی، از سرمایه‌گذار شخصی به منظور توسعه خود استفاده می کنند و حدود ۴۳ درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی از پست جمهوری اسلامی ایران به منظور ارسال و تحویل کالا استفاده می کنند.
۴۶ درصد از صاحبان واحدهای تجارت الکترونیکی دارای نماد اعتماد، بین ۳۰ تا ۴۰ سال سن دارند و ۷۵ درصد از اینمادهای اعطا شده در نیمه نخست سال ۹۹، مربوط به واحدهای تجارت الکترونیکی با ماهیت حقیقی بوده است.
به طور کلی، با در نظر گرفتن آمار ارائه شده در گزارش در حوزه زیرساخت تجارت الکترونیکی، از جمله رشد ۷ درصدی در حوزه ضریب نفوذ تلفن همراه نسبت به مدت زمان مشابه در سال ۹۸، با رسیدن به عدد ۱۴۹ درصد و همچنین رشد ۱۷ درصدی در ضریب نفوذ اینترنت پهن باند با رسیدن به عدد ۱۰۲ درصد که بالاتر از میانگین جهانی و منطقه است؛ می توان گفت زیرساخت ارتباطی قابل قبولی برای رشد تجارت الکترونیکی در کشور وجود دارد.
از سوی دیگر، آمار شاخص های عملکرد تجارت الکترونیکی نشان از رشد مبلغی و تعدادی در تراکنش های تجارت الکترونیکی دارد. ارزش اسمی معاملات تجارت الکترونیکی نسبت به مدت زمان مشابه در سال ۹۸ با رشد ۲۸۴ درصدی همراه بوده است. بعلاوه تعداد کل معاملات تجارت الکترونیکی با رشد ۵۲ درصدی نسبت به مدت زمان مشابه در سال ۹۸ مواجه بوده است که نشان از استقبال بیشتر خریداران از خرید اینترنتی بوده است.
همچنین، بررسی آمار جمعیت شناسی نشان دهنده تعداد رو به رشد واحدهای تجارت الکترونیکی است. با اینحال در نیمه نخست سال ۹۹ نیز سهم زنان از مالکیت واحدهای تجارت الکترونیکی همچنان ثابت (۱۳ درصد) بوده و بسیار کمتر از مردان است. علاوه بر این، بیش از ۸۶ درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی از سرمایه شخصی خود جهت راهاندازی و توسعه استفاده می‌کنند.
نهایتاً اینکه، با در نظر گرفتن آمار ارائه شده می‌توان نتیجه گرفت که هر چند تجارت الکترونیکی در ایران به طور کلی در مسیر رشد قرار دارد اما همچنان با موانعی از قبیل شرایط اقتصادی پرنوسان، ایجاد محدودیت های متعدد، سیاستگذاری های نادرست و عدم آموزش و اطلاع رسانی کافی به عموم در خصوص تجارت الکترونیکی روبروست که می‌بایست جهت رفع آنها، به بهبود عملکرد در حوزه سیاستگذاری، فرهنگ سازی و آموزش پرداخته شود.
