امکانات زیر بنای افغانستان بسیار ضعیف است و این امر موجب کندی تجارت و فعالیت اقتصادی می گردد. بنابراین ایجاد بسترهای مناسب برای تسهیل فعالیت های تولیدی و تجاری ضروری است. بازارتجارت در افغانستان سنتی است . ایجاد فروشگاه های مدرن و دسترسی آسان و تنوع در عرضه محصولات با قیمت های مختلف و ارزان یکی از کارهای بنیادی است که توسط یک گروه سرمایه گذاری معتبر با نشان (برند) Minimum Market حدود یک سال است فعالیت خود را آغاز کرده است. خبرنگار ما با سعید اسعدی مدیر فروشگاه های Minimum Market در مورد فعالیت های این فروشگاه زنجیره ای در افغانستان گفتگوی انجام داده که تقدیم خوانندگان می شود
فروشگاه Minimum Market از چه سالی فعالیت خود را شروع کرده و اکنون در چه موقعیتی است؟
ما از سال ۱۳۹۸ با افتتاح اولین فروشگاه در شهر کابل شروع به کار کردیم و تا امروز ۴۳ فروشگاه در این شهر در حال فعالیت داریم. بزودی ۶ فروشگاه دیگر به مجموعه فروشگاه های زنجیره ای Minimum Market اضافه خواهند شد که تعداد فروشگاه های ما را به ۵۰ عدد می رساند. فروشگاه های Minimum Market مدل دیسکانتر Discounter ) ) است و در آینده نزدیک شعبات جدید در شهرهای دیگر از جمله ۱۰ فروشگاه در هرات و ۱۰ فروشگاه در مزار شریف و ۵ فروشگاه در شهر جلال آباد شروع بکار خواهند کرد.
اجناس این فروشگاه ها از کجا تامین می شود؟
در این فروشگاه ها علاوه بر ارایه محصولات متنوع مصرفی کالاهای صادراتی ایران عرضه می گردد. کالاهایی ایرانی مانند روغن و شکر و آرد که ممنوعیت صادراتی دارند از محصولات کشورهای دیگر تامین و ارایه می شود. در کل ۷۰ درصد کالاهایی که در فروشگاه های Minimum Market عرضه می شود ایرانی است.
فرایند تامین کالاهای فروشگاه به چه صورتی است؟
ما نزدیک به ۱۳۰ نوع کالا را بطور مستقیم با تولیدکنندگان ایرانی قرارداد داریم و بصورت بی واسطه از ایران تامین می کنیم. حدود ۴۰۰ – ۵۰۰ نوع کالا ایرانی را طریق نمایندگی ها در افغانستان دریافت می کنیم. که در نظر داریم مستقیم با تولیدکنندگان در ایران وارد قرارداد شویم. از ترکیه، اوکراین ، روسیه و کالاهای وطنی افغانستان شامل نوشابه های انرژی زا، چیپس، کیک نیز با همان نسبت که عرض شده عرضه می کنیم. نزدیک به ۱۲ درصد مجموعه کالاهای فروشگاه نیز مربوط به تولیدات شرکت BIT مجموعه شرکت های خودمان می باشد.
سهم شرکتMinimum Market از بازار افغانسان چقدر است؟
شهر کابل ۴۰۰۰ نقطه فروش دارد. متوسط متراژ هر فروشگاه را اگر۲۰ متر در نظر بگیریم کل شهر کابل ۰۰۰، ۸۰ متر فضای فروشگاهی دارد. فروشگاه های ما هر کدام متوسط ۲۸۰ متر فضا را در بر می گیرند. بر مبنای متراژ اگر در نظر بگیریم ما با ۴۳ فروشگاه ۱۲۰۰۰ متر فضای فروشگاهی داریم کل شهر کابل ۸۰۰۰۰ متر، بنابراین حدود ۱۵ درصد از فضای فروشگاهی کابل در دست ماست که بزودی به ۲۰ درصد افزایش می یابد.
استقبال خریداران از فروشگاه های شما و بطور کلی میزان تقاضا چگونه است؟
استقبال بازار بسیار خوب است. چون کالاهای عرضه شده دارای قیمت مناسب است. بنابراین با توجه به قدرت خرید عامه مردم در افغانستان کالاهای فروشگاه های ما متقاضی زیادی دارد. اما اشکالی که وجود دارد این است که مردم هنوز از اینکه داخل فروشگاه های بزرگ بشوند پرهیز می کنند. بیشتر دوست دارند از عمده فروشی ها خرید کننده ولی از آنجا که ما قیمت ها را زیر قیمت عمده فروشی آورده ایم و معمولا قیمت ما یا برابر با قیمت عمده فروشی است یا پایین تر از آن است، لذا روز به روز مشتریان ما بیشتر می شوند و بتدریج به ما اعتماد می کنند.
در مقایسه با فروشگاه ها دیگر و سایرعرضه کنندگان، Minimum Market در چه جایگاهی می باشد؟
بزرگترین فروشگاه های زنجیره ای در داخل افغانستان فروشگاه ایست بنام ” کفایت مارکت” که هفت شعبه دارد. با جمعا حدود ۱۴۰۰ متر فضای نمایشگاهی این در حالی است که ما ۱۲۰۰۰ متر فضای فروشگاهی با ۴۳ شعبه داریم. “اسپاینس” یک فروشگاه تک شعبه ای است اما فروشگاه بزرگ است و “فاینست” فروشگاه دیگری است که ۵ شعبه دارد. یعنی هر کدام چه از نظر تعداد شعب و چه از نظر فضای فروشگاهی و حتی از نظر قیمت و البته کیفیت با فاصله زیادی عقب تر از ما قرار دارند. ارگان ها و سازمان های دولتی در حال عقد قرارداد با ما هستند تا به علت گستردگی فروشگاه ها در سطح شهر و سایر مزایایی فروشگاه های Minimum Market کارکنانشان از خدمات ما استفاده نمایند.
چه ارزیابی از استقبال بازار از عرضه با مدل فروشگاهی دارید؟
ارزیابی ما از بازار نیازمند زمان است. در ایران هم فروشگاه های زنجیره ای از عمر زیادی برخوردار نیستند. بهشت فروشگاه های زنجیره ای کشور ترکیه است. فرهنگ خرید در افغانستان کم کم در حال تغییر است و مردم کمتر به مغازه های کوچک مراجعه می کنند بلکه بشتر تمایل دارند خرید ها را یکجا و در فروشگاه ها انجام بدهند ولی نیازمند زمان برای جلب اعتماد مشتریان هستیم. مردم باید به کیفیت و قیمت فروشگاه اعتماد کنند مثل اعتمادی که در ایران به فروشگاه های افق کورش بوجود آمده است. مردم باید به فروشگاه به عنوان یک برند اعتماد کنند. یعنی وقتی کالایی را از این فروشگاه می خرند خیالشان راحت باشد که هم کیفیت کالا مناسب است و هم قیمت گران نیست. شما اکنون مثلا وقتی از افق کورش خرید می کنید. تک تک قیمت ها را چک نمی کنید بلکه قیمت چند قلم را توجه می کنید بقیه را حساب می کنید و بعد فاکتور را چک می کنید و چون قیمت ها مناسب است. اعتمادتان تقویت می شود و کلا یک فروشگاه را بعنوان فروشگاه مناسب خرید می شناسید.
چه هدفی را از تاسیس فروشگاه های Minimum Market دنبال می کنید؟
ایجاد نقاط فروش در عمق بازار مصرف، اتصال تجار و تولیدکنندگان به مصرف کننده نهایی و فروش کالا و کسب درآمد هدف اصلی است. خیلی از تجار ایرانی نمیدانند به چه طریق باید در بازار افغانستان فعالیت کنند. افغانستان به دلیل ناامنی دارای ریسک بالایی از نظر تجارت می باشد. ایجاد ۵۰ فروشگاه در این کشور برای کمتر سرمایه گذاری پذیرفتنی است. سرمایه گذاران ما این ریسک را کردند و این سرمایه را در اختیار ما گذاشتند تا در این بازار فعالیت کنیم. بنابراین ما هم باید به گونه ای کار کنیم تا اعتماد سرمایه گذار را پاسخ درخور بدهیم. تولیدکنندگان ایرانی باید این فرصت را غنیمت بشمرند و از آن به نحو احسن جهت توسعه بازارشان استفاده کنند.
این مدل را برای حضور در بازار سایر کشورها هم مناسب می دانید؟
بله. بنظر من این مدل باید در کشورهای دیگر همسایه و شاید هم کشورهای دورتر اجرا شود. در عراق اکنون یکی از شرکت های ایرانی با حدود ۴۰ فروشگاه حضور دارد. در کشورهای دیگر هم برنامه هایی شروع شده. حضور درکشور ونزوئلا در دست بررسی است. بازار گرجستان در دست مطالعه است و در سایر کشور ها هم کارهایی شروع شده. فکر می کنم این کار برای تولیدکننده ایرانی می تواند توسعه بازار و افزایش تقاضا را در مقیاس بسیار زیاد ایجاد نماید. عرضه مستقیم کالای تولیدکنندگان به مصرف کننده مزیت بزرگی است بویژه در بازارهای صادراتی، چون در غیر این صورت باید تولیدکننده با واسطه یا واسطه های زیادی کار کند و این کار چند اشکال دارد امنیت مالی صاحب کالا به خطر می افتد چون پشتوانه دولت را ندارد. هزینه حضور در بازار بالا می رود و برای تولیدکننده صرفه اقتصادی ندارد و حضور در بازار تداوم نخواهد یافت.
این مدل فعالیت های صادراتی نسبت به مدل های سنتی چه مزیت های دارد؟
ما کالاهای صادراتی را ارزان میخریم و با کیفیت خوب، تناسب کیفیت خوب و قیمت مناسب را رعایت می کنیم. مهمترین مزیت کار ما این است که چند واسطه را حذف می کنیم. و این خیلی روی قیمت تاثیر می گذارد چون واسطه ها نه تعدادشان و نه سودشان ثابت نیست بسته به نوع کالا و نیاز بازار و زمان عرضه ممکن است چندبرابر به قیمت کالا اضافه کنند. ولی در فروشگاه های ما اینگونه نیست مثلا چند وقت پیش بازار افغانستان با کمبود آرد مواجه شد و ما نزدیک به ۵۰ کانتینر آرد از ازبکستان خریده بودیم. ما اصلا قیمت را تغییر ندادیم و به همان قیمت سابق عرضه کردیم. آن اعتمادی که عرض کردم اینگونه بین مشتری و فروشگاه حاصل می شود. باید پایه و بنیان کار را درست بچینیم تا در بلند مدت بهره برداری کنیم. پیش بینی ما این است که در آینده افغانستان کشور امنی خواهد شد آن وقت است که کسانیکه در شرایط سخت در افغانستان بوده اند و با صداقت کار کرده اند ثمره آن را خواهند برد.
شما چند سال است که در بازار افغانستان حضور دارید؟
ما از سال ۱۳۸۲ در افغانستان حضور فعال داریم. از سال ۱۳۸۴ در این کشور کارخانه احداث کرده ایم. سال ۱۳۹۸ کارخانه پودر ما در هرات شروع بکار کرده است. کارخانه مایعات، کارخانه تولید مواد پلاستیک، شرکت پخش و فروشگاه رنجیره ای مجموعه فعالیت های ما در افغانستان است که در صدد گسترش آنها هم هستیم. درست است که فعالیت در افغانستان ریسک دارد ولی ما این ریسک را پذیرفته ایم و سرمایه گذاران ما با نگاه به آینده و اعتمادی که به ما داشتند این ریسک را پذیرفتند و من فکر می کنم کسانی که اکنون و از سال های قبل در افغانستان بوده اند در آینده این کشور می توانند جایگاه خوبی داشته باشند. افغانستان شاید تنها کشوری در دنیا باشد که تقریبا دست نخورده باقی مانده است. تازه کشورها از سراسر دنیا بسمت این بازار هجوم آورده اند و دنبال جای پای خودشان می گردند و اینجاست که کسانیکه از قبل جای پایشان را محکم کرده اند جلوتر حرکت خواهند کرد.
بازار افغانستان تا چه حد قابلیت گسترش دارد؟
جمعیت یکی از عوامل مهم کشش پذیری بازار است جمعیت نزدیک به ۴۰ میلیونی افغانستان و رونق و بهبود اقتصادی که در افغانستان رو به گسترش است این کشش پذیری و افزایش تقاضا را نوید می دهد. کشاورزی افغانستان در حال تحول است و با بکار گیری کشاورزی نوین رونق این بخش را بدنبال دارد. تولیدات صنعتی در حال افزایش است. سرانه مصرف افغانستان هر سال با ضریب بسیار خوبی رشد می کند. وقتی سرانه مصرف بالا می رود بازار تحرک و رونق پیدا می کند. توان مردم در خرید و هزینه کردن بالا می رود.
برنامه های آینده فروشگاه های Minimum Market درافغانستان چیست؟
اولین برنامه ما گسترش و تحکیم بازارمان در کابل است. آنچه پیش بینی ما در کابل است افزایش تعداد فروشگاه ها تا ۱۰۰ فروشگاه در این شهر تا پایان سال ۱۴۰۰ می باشد. پس از کابل شهرهای تقریبا امن تر مثل هرات، مزار شریف، جلال آباد و پروان در شمال افغانستان در برنامه بعدی ما قرار دارند. و به محض ایمن شدن دیگر شهرها در تمام افغانستان حضور مستقیم و مستقل خواهیم داشت.
تولیدکنندگان ایرانی به چه شکل می توانند با شما ارتباط و همکاری داشته باشند ؟
تولیدکنندگان ایرانی در که در افغانستان حضور دارند می توانند در این کشور با ما ارتباط بگیرند و محضولات خود را در فروشگاه های ما عرضه نمایند. در ایران هم ما آماده همکاری جهت عرضه محصولات تولیدکنندگان در فروشگاهایمان در کشور افغانستان هستیم. ما ۱۸ سال در افغانستان تجربه کار داریم و با توجه به امکاناتی که داریم می توانیم کالا را در ایران تحویل بگیریم ولی کسانی که امکان تحویل کالا در افغانستان را دارند ما از تحویل در مقصد استقبال می کنیم. ما آماده ایم تمام کالاهای فروشگاهی را برای تولیدکنندگان کشورمان بدون واسطه در افغانستان به فروش برسانیم.