مجید شاکری، کارشناس امور اقتصادی در گفت‌و گو با خبرنگار ایبِنا درباره دلایل رشد نقدینگی، گفت: غیر از فصل بهار در سه فصل بعدی مصارف بانکی رشد شتابانی پیدا کرد. در این خصوص باید به این نکته اشاره داشت، با توجه به بزرگ شدن اعداد اسمی در اقتصاد که نقدینگی متناسب با آن به صورت درونزا رشد کرده، برخی از مصارف به شکل دیگری می‌توانست وجود داشته باشد.
وی در ادامه اضافه کرد: بانک مرکزی در مجموع با توجه به شرایط موجود یعنی کسری بودجه، پایه پولی را با موفقیت کنترل کرد، اما این کنترل به دلیل وجود مصارفی که اشاره شد، چندان به نتیجه نرسید و نقدینگی رو به رشد نهاد. از آنجا که انتظار می‌رفت اثر پایه پولی بر هزینه تسویه شبانه بانک ها با توجه به بالا بودن تورم قدری مانع از رشد مصارف بانک‌ها شود، اما ملاحظه می‌شود که رشد مصارف و نقدینگی، پایه پولی را هم به دنبال خود کشید و پایه پولی که رشد آن در تابستان ۵ درصد بود به ۱۸.۸ درصد رسید، اگرچه این رقم قابل دفاع است، اما افزایش را نشان می‌دهد.
شاکری در ادامه تاکید کرد: باید این نکته را هم مورد توجه قرارداد، گرچه مصارفی رخ داده که بسیاری از آن‌ها خارج از حوزه بانک مرکزی قرار داشته و به نوع رفتار بانک‌ها در ترازنامه‌ها ربط پیدا می‌کند، اما نمیتوان نقش این نهاد پولی را در نظارت منکر شد. البته باید این مسئله را هم باید مورد توجه داد که بانک مرکزی برنامه کنترل ترازنامه را در دستور کار قرار داده و به جای اینکه مستقیم به کنترل نقدینگی بپردازد، سرراست خود نقدینگی نهایی را به عنوان یک پایه پولی مورد هدف قرار داده و در واقع بر میزانی که ترازنامه بانکی به صورت کلی و جزئی توانایی بزرگ شدن دارد، قید می‌گذارد.
وی در این خصوص اظهار داشت: تاریخ ایران نشان داده در دوره‌هایی که کسری بودجه‌های بسیار بزرگ در حد ۵۰ درصد کاملا پولی می‌شده، رشد نقدینگی پایینی مانند ۱۴ یا ۱۵ درصد داشتیم. چنانچه بانک مرکزی این توان را داشت که کنترل ترازنامه را زودتر به کار می‌گرفت، احتمالا نیمه دوم سال گذشته شاهد این رشد نقدینگی نبودیم. با این حال اکنون نیز انتظار می‌رود کنترل ترازنامه با موفقیت بدون اضافه کردن معافیتهای غیرضروری به اجرا در آید. با توجه به تجربه تاریخی می‌توان امیدوار بود که بانک مرکزی فارغ از وقایع کنونی کنترل بیشتری بر رشد نقدینگی داشته باشد، اما این‌ها یک مرحله از مسیر طولاتی است که پیش رو قرار دارد.
این کارشناس امور اقتصادی درباره تاثیر کرونا و بازار سرمایه بر این مسئله تصریح کرد: واقعیت این است در این‌باره دو نگاه وجود دارد. اول آنکه همانطور که اشاره شد تا حدی می‌توان این مسئله را به افزایش نرخ ارز و رشد معادل ریالی معاملات ارزی در ایران مربوط دانست. نگاه بعدی هم به نوع مصارف سبب این رشد ارتباط دارد که کرونا به دلیل وام‌های اعطا شده بر این امر موثر بوده و بازار سرمایه هم بدون تاثیر نبوده است. این دو مورد به صورت برونزا عوامل مهمی به حساب می‌آیند، اما همانطور که اشاره شد در صورتی که بانک مرکزی زودتر کنترل نظامات ترازنامه را به اجرا در می‌آورد، حتی عوامل بیرونی هم آثارشان کنترل شده‌تر بود.
شاکری درباره درباره ایجاد مانع برای تخریب در اقتصاد از جمله ایجاد تورم و افت دوباره ارزش ریال در اثر نقدینگی بالا گفت: جهت جلوگیری از این نوع تخریب باید نوع مصرف خلق پولی که بناست از این زمان به بعد صورت گیرد، مشخص شود. به این معنا؛ برنامه‌ریزی و هدفگذاری شود تا به سمت یک برنامه توسعه حرکت کند. این هدایت اعتبار موضوع بسیار جدی محسوب می‌شود که باید درباره آن بحث صورت گیرد تا بر چگونگی یک رفتار دقیق‌تر که احتمالا آثار تورمی کمتری نصیب کشور خواهد کرد، دست پیدا کنیم.
