آدم‌آهنی‌های خطرناکخودروهای فرسوده مانند آدم‌آهنی‌های خطرناکی هستند که نفس شهرها را می‌گیرند و با پاگذاشتن روی راه تنفسشان، شهرها را آلوده و کثیف می‌کنند. بالابودن مصرف سوخت خودروهای قدیمی و میزان بالای تولید آلودگی‌شان برای هر شهری خطرناک و هزینه‌زاست. برای همین دولت‌ها در تلاش‌اند که پای این خودروها را از جاده‌های شهری و بین‌شهری بیرون بکشند و آنها را اسقاط کنند. تا کنون براساس مفاد بند ف تبصره ۷ بودجه سال ۱۴۰۱، ۱۰ درصد از میزان فروش خودروهای تولید داخل به مالکان خودروهای فرسوده اختصاص پیدا می‌کند.
در روند پیشین مالکان خودروهای فرسوده پس از برنده شدن در قرعه‌کشی خودرو باید منتظر دریافت پیامک برای مراجعه به مرکز اسقاط خودرو باشند، در مرحله بعدی مالک خودرو فرسوده باید به مرکز اسقاط انتخاب شده مراجعه و درخواست مربوطه را ارائه کند. در مرحله بعد نیز پذیرش خودرو برای اسقاط انجام شده و مالک خودرو فرسوده بایستی متن اقرارنامه پیوست را قبل از اسقاط خودرو امضا کند.
پس از امضا، اقرارنامه باید توسط مدیر مرکز اسقاط مهر و امضا شده و ثبت دبیرخانه شود. ۲ نسخه از این اقرارنامه تحویل مالک خودرو شده و یک نسخه نیز در مرکز اسقاط می‌ماند. در مرحله بعدی باید تصویر اقرارنامه در سامانه نوسازین بارگذاری شود. در مرحله بعدی ثبت پذیرش خودرو به‌عنوان حق‌العمل کار در صفحه شرکت خودروساز انجام می‌شود. در ادامه نیز مراحل قانونی اسقاط خودرو و بارگذاری اطلاعات خودروهای اسقاط شده تایید شده از سوی ناجا در سامانه نوسازین انجام خواهد شد. در مرحله بعدی تأییدیه اسقاط خودرو فرسوده ممهور به مهر مرکز اسقاط و فرم اقرارنامه و سایر مدارک و مستندات مورد درخواست تولیدکننده خودرو ارائه می‌شود. حالا براساس مصوبه جدید ایدرو متولی ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده کشور شده است.
سامانه ستاد نوسازی ناوگان حمل‌ونقل راه‌اندازی شدرئیس ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده از راه‌اندازی سامانه این ستاد خبر داد.
به گزارش ایدرو نیوز، مهران سالاریه گفت: بر اساس ماده ۱۰ قانون ساماندهی صنعت خودرو و اصلاحیه آن و در راستای اجرای صحیح اسقاط وسایل نقلیه فرسوده، سامانه ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده به نشانی www.nnhk.ir راه‌اندازی شده است.
وی با اشاره به غیرفعال شدن سامانه‌های قبلی وزارت راه و شهرسازی در ارتباط با نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده افزود: تمامی تولیدکنندگان و واردکنندگان خودرو و موتورسیکلت و متقاضیان اسقاط خودروهای فرسوده و تمامی مراکز اسقاط مکلفند در سامانه جدید ثبت‌نام کنند و از این پس تمامی خدمات در حوزه نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده در سامانه جدید ارائه می‌شود.
وی با بیان این که سامانه جدید با کمک ارتباطات سیستمی به سامانه جامع تجارت، گمرک و بزودی پلیس راهور فراجا متصل می‌شود، تصریح کرد: در تلاشیم تا حتی‌الامکان تمامی خدمات این حوزه به صورت برخط و بدون هیچگونه نیاز به مراجعه حضوری به متقاضیان ارائه شود.
وزارت صمت در راستای اجرای قانون ساماندهی صنعت خودرو در ابلاغیه‌ای سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران ( ایدرو ) را به عنوان متولی ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده تعیین کرد.
آغاز مرحله نخست طرح جایگزینی رئیس ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده گفت: ۲۵۰۰ دستگاه تاکسی فرسوده تا پایان تیرماه جایگزین می‌شود. مهران سالاریه با اشاره به طرح کلید به کلید جایگزینی تاکسی‌های فرسوده گفت: بر اساس این طرح قرار است ۱۰ هزار دستگاه تاکسی فرسوده در کشور با تسهیلات ۱۰۰، ۱۲۰، ۱۵۰ و ۲۰۰ میلیون تومانی جایگزین شوند.
سالاریه افزود: ۴ هزار و ۵۰۰ متقاضی تا ۲۸ اسفند ماه سال گذشته نسبت به واریز وجه اقدام کرده‌اند که از این تعداد تا کنون ۲ هزار نفر تاکسی جایگزین گرفتند.
رئیس ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده با بیان در این طرح جایگزینی تلاش شده تا مالکان تاکسی‌ها در کمترین زمان ممکن، خودرو جایگزین را دریافت کنند، افزود: بدین ترتیب متقاضیان پس از پذیرش خودرو فرسوده خود در مراکز اسقاط به شرکت ایران خودرو برای دریافت تاکسی جدید معرفی می‌شوند و خودرو خود را دریافت می‌کنند.
وی خاطر نشان کرد: در مرحله فعلی این طرح، خودرو جایگزین سورن پلاس خواهد بود. رئیس ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده تاکید کرد: در مرحله نخست طرح جایگزینی تاکسی‌های فرسوده سال ۱۴۰۲، آن دسته از مالکان تاکسی‌های فرسوده که سال گذشته در طرح جایگزینی ثبت نام کرده و تا ۲۸ اسفند ماه ۱۴۰۱ نسبت به پرداخت وجه اقدام کرده‌اند هرچه سریعتر برای قرارگیری در فرآیند تحویل خودرو با هماهنگی تاکسیرانی مربوطه به مراکز اسقاط سراسر کشور مراجعه کنند. وی گفت: بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته تا پایان تیر ۲۵۰۰ دستگاه تاکسی جدید جایگزین تاکسی‌های فرسوده خواهد شد. سالاریه در خصوص سایر مالکان تاکسی‌های فرسوده نیز گفت: بزودی شرایط و نحوه تکمیل ثبت نام سایر متقاضیان این طرح اعلام می‌شود.
۱۴۰۲ سال بهتری برای اسقاط خودروهای فرسوده خواهد بود؟اسقاط خودروهای فرسوده در سال ۱۴۰۱ با وجود همه فراز و نشیب‌ها با رشد حدود ۵۰ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۰ همراه بود. بر اساس آمار در سال ۱۴۰۰ حدود ۳۰ هزار دستگاه خودرو اسقاط شد در حالی که این رقم در سال ۱۴۰۱ از ۴۰ هزار گواهی اسقاط فراتر رفته است با این وجود به نظر می‌رسد سال ۱۴۰۲ سال بهتری برای حوزه اسقاط خودروهای فرسوده باشد و رشد بهتری را در زمینه صدور گواهی اسقاط شاهد باشیم.آبان ماه سال ۱۴۰۰ بود که قانون ساماندهی صنعت خودرو در مجلس به تصویب رسید و پس از برخی اصلاحات در نهایت در خرداد ۱۴۰۱ از سوی مجلس شورای اسلامی ابلاغ شد؛ قانونی که در بند ۱۰ آن به صراحت به موضوع اسقاط خودروهای فرسوده پرداخته و وظایفی را برای خودروسازان در حوزه اسقاط تکلیف می‌کند.
ابلاغ این قانون در شرایطی صورت گرفت که وزارت صمت از سال‌ها قبل با موضوع اسقاط توسط خودروسازان مخالف بود و در نهایت نیز با موافقت دولت، تبصره‌ای به ماده ۱۰ این قانون اضافه شد؛ پیشنهادی که با موافقت دولت به خودروسازان این اختیار را می‌دهد که به جای اسقاط خودروی فرسوده، ۱.۵ درصد از نرخ خودروی تولیدی را پرداخت کنند.اما الحاق این تبصره به قانون ساماندهی صنعت خودرو به رغم برخی مخالفت‌ها از سوی کارشناسان و فعالان حوزه اسقاط در نهایت با تصویب نمایندگان و تایید شورای نگهبان، از بهمن ماه سال ۱۴۰۱ لازم الاجرا گردید. این در حالی است که عدم تدوین و ابلاغ آیین‌نامه اجرایی موجب توقف روند اجرای این قانون و اسقاط خودروهای فرسوده شده است.اصلاح قانون اسقاط خودروهای فرسوده و تاخیر در ابلاغ آیین‌نامه اجرایی آن در شرایطی صورت می‌گیرد که گزارش‌ها و مطالعات نشان می‌دهد که سهم بالایی از آلودگی هوا مربوط به منابع متحرک به خصوص خودروها و وسایل نقلیه موتوری است و در این بین حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد از آلودگی منابع متحرک در شهری مانند تهران مربوط به خودروهای فرسوده است.بر اساس جدیدترین آمار درحال‌حاضر ۸ میلیون خودرو فرسوده در کشور تردد دارند و به رغم اینکه مسولان شعار بهینه‌سازی مصرف سوخت و کاهش آلودگی هوا را سر می‌دهند، به نظر می‌رسد که متولیان امر، دغدغه‌ای در خصوص اسقاط خودروهای فرسوده برای حل بحران‌های مذکور ندارند.با وجود لازم‌الاجرا بودن قانون ساماندهی صنعت خودرو اما از ۱۰بهمن ۱۴۰۱ تا به امروز هیچ فرآیندی در حوزه اسقاط عملا صورت نگرفته است. این جریان به گفته فعالان حوزه اسقاط باعث شده که تمامی متقاضیان نوسازی خودرو که در قرعه‌کشی سال گذشته برنده شدند و باید خودرو فرسوده خود را تحویل بگیرند، با توقف ثبت در سامانه و انجام فرآیند مواجه شدند.
بر اساس قانون ساماندهی صنعت خودرو وزارت راه دیگر در خصوص اسقاط خودروهای فرسوده مسئولیتی ندارد و طبق قانون این مسئولیت به وزارت صمت سپرده شده است اما متاسفانه از بهمن ماه سال گذشته نه سامانه وزارت صمت راه‌اندازی شده و نه آیین‌نامه اجرایی آن به تصویب هیات وزیران رسیده است.بر اساس اعلام وزارت صمت آیین‌نامه اجرایی قانون ساماندهی صنعت خودرو حداکثر تا ۲۰ فروردین ماه امسال تعیین تکلیف می‌شود بنابراین به نظر می‌رسد بر اساس این وعده، متقاضیان طرح نوسازی باید تا تاریخ مذکور جهت تحویل و دریافت خودرو جایگزین منتظر بمانند. با وجود توقف روند اسقاط از ماه‌های پایانی سال گذشته و فراز و نشیب‌های بسیار در جریان اجرای قانون اسقاط خودروها در سال ۱۴۰۱، آمارها نشان می‌دهد که اسقاط خودروهای فرسوده در سال گذشته با رشد حدود ۵۰ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۰ همراه بوده است، چنانچه بر اساس آمار در سال ۱۴۰۰ حدود ۳۰ هزار دستگاه خودرو اسقاط شده است در حالی که این رقم در سال ۱۴۰۱ از ۴۰ هزار گواهی اسقاط فراتر رفته است.
اتفاق خوبی که به اعتقاد رئیس انجمن صنفی مراکز اسقاط بخشی از آن به جهت رونق کار و اجرای قانون ساماندهی صنعت خودرو و بخش مهمی از آن مربوط به اختصاص بخشی از طرح قرعه‌کشی خودروسازان به طرح جایگزینی خودروهای فرسوده بوده است.اگرچه این دو عامل موجب شد که جریان اسقاط خودروهای فرسوده در امسال نسبت به سال ۱۴۰۰ حدود ۵۰ درصد رشد داشته باشد اما مقایسه این آمار نشان می‌دهد که نسبت به بهترین سال فرآیند اسقاط خودروها که در سال ۹۳ و ۹۴ ثبت شد تنها حدود ۱۵ درصد این رشد اتفاق افتاده است و همچنان ۸۵ درصد ظرفیت مراکز اسقاط خالی است. در واقع ۴۵ هزار دستگاه اسقاط در سال ۱۴۰۱ عدد قابل توجهی در مقایسه با سال‌های ۹۳ و ۹۴ نیست اما نسبت به سال‌های ۹۸ و ۹۹ و ۱۴۰۰ که به ترتیب ۷ هزار و ۷۰۰، ۱۳ هزار و ۳۰ هزار دستگاه خودرو اسقاط شده قطعا رقم خوبی است.با این وجود به نظر می‌رسد نیاز کشور با توجه به روند تولید خودروسازان و اجرای طرح جایگزینی خودروها حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار گواهی است که به گفته فعالان حوزه اسقاط برای دستیابی به این عدد همچنان راه زیادی وجود دارد و برای اینکه زیرساخت‌های لازم فراهم شود باید فعالیت بیشتری نیز انجام شود.به هر حال سال ۱۴۰۱ برای مراکز اسقاط با بدترین وضعیت ستاد مدیریت و حمل‌ونقل سوخت سپری شد، شرایطی که به اعتقاد یک مقام صنفی در حوزه اسقاط، سازمان راهداری مقصر اصلی آن است که اجازه نداد ستاد کار خودش را درست انجام دهد در حالی که ستاد زیر مجموعه سازمان راهداری بود.
سخن پایانیاجرای صحیح اسقاط وسایل نقلیه فرسوده یکی از موثر‌ترین و اقتصادی‌ترین راهکار‌های مدیریت و کنترل آلودگی هوای کلانشهرهاست. بر اساس گزارش‌ها، هم اکنون بیش از ۱۰ میلیون وسیله نقلیه در مرز فرسودگی در کشور وجود دارند که بیانگر ضرورت اقدام جدی در این خصوص است. با اجرای طرح جدید اسقاط خودروهای فرسوده و راه‌اندازی سامانه جدید زیر نظر ایدرو می‌توان امید داشت که امسال بیش از ۵۰ درصد هم رشد در حوزه اسقاط خودرو صورت گیرد و به ۱۰۰ هزار دستگاه اسقاط هم در سال ۱۴۰۲ دست یابیم.
