«پست»؛ابزارتوسعه و رفاه اجتماعی در کشورهاست

 دفتر ارتباطات شرکت ملی پست؛ به مناسبت روز جهانی پست «روزنامه کاروکارگر» گفتگویی با محمد احمدی سرپرست معاونت فنی و بازرگانی این شرکت پیرامون نقش پست در توسعه و رفاه اجتماعی کشور انجام داده که مشروح آن را در ادامه میخوانید:

– درعصرارتباطات، عصراطلاع رسانی لحظه ای وسرعت زندگی می کنیم؛ جایگاه پست را دراین شرایط چگونه تحلیل می فرمایید؟
پست یک مدیوم است، یک وسیله ارتباطی مانند تمام وسیله های ارتباطی دیگر، یا به تعبیری مدیا که ویژگی های وسایل ارتباطی را به صورت کلی دارد ولی به نظر من دو ویژگی یا تمایز اختصاصی هم نسبت به سایر وسایل ارتباطی دارد یکی این است که در حوزه ارتباطات جمعی می توان گفت که پست اولین وسیله ارتباطی با سابقه بسیار طولانی چند هزار ساله است و دومین ویژگی آن این است که در سالهای بسیار زیادی پست در واقع رسانه ی رسانه های مکتوب بوده است. بر این اساس آن چیزی که در واقع به اثر حضور و ظهور بدیل های الکتریکی برای اطلاع رسانی به مفهوم کلی دیده می شود حتی در بخشی از موضوعات متاثر از آدم های فعال در حوزه رسانه های پست و نوآوری و خلاقیت هایی است که در همین حوزه صورت می گیرد. سوالی که پرسیده شده دقیقا مثل این است که امروزه نقش رسانه های مکتوب (روزنامه ها) به صورت اخص در مواجه با ابزارهای الکتریکی و حتی برخط اطلاع رسانی چگونه است (هر چند که ماهیت کارکرد پست به لحاظ محتوایی تفاوت هایی بعضا بنیادین دارد) در سالهای بسیار طولانی پست متمرکز بر احوال حالیه و شخص برای اطلاع رسانی است. جایی که هیچ وسیله ارتباطی نبوده نامه ابزاری بود که در واقع ارتباط بین افراد را محقق می کرده و این  ابزار در خاطره تاریخی مردم تحت عنوان پیک یا پیغام رسان یاد می شود و در ساز و کار و سازمانی به نام پست تجلی و توسعه پیدا کرده است اما موضوع این است که با تغییر در مناسبات بین آدم ها و ظهور تکنولوژی های جدید که اندک اندک به سمت حذف نامه به مفهوم ابزار ارتباط شخصی و حالیه و مدل های دیگر شبیه آیروگرام، کارت پستال و در واقع ابزارهای ارتباطی مکتوب سریع دیگر جنبه بین فردی و شخصی دارد. اینها به مرور زمان وقتی که رو به کاهش گذاشتند ماموریت پست و ماهیت عملکردی پست به مرور تغییر شکل می دهد و به سمت تغییر کارکرد ارتباطی خود و افراد و در سطح بزرگتر بین اقتصاد ملت ها و کشورهای مختلف و به سمت نقل و انتقال سایر نیازهای بین افراد از جمله ارسال هدیه، سوغات، کالا و نمونه کالا می دهد.

– با وجود تنوع در ابزار ارتباطی واطلاع رسانی هنوز هم شاهد هستیم که پست کارکردهای مخصوص خود را دارد؛ دوست داریم دیدگاه شما را هم در این باره بدانیم؟
در عبارات راجع به پیشگامی پست در توسعه ابزارهای نوین ارتباطی یا مدل های ارتباطی جدید که البته پیچیده است و صرفاً ماهیت ارتباطی ندارد ولی کارکرد در واقع کسب و کاری هم خودش پیدا کرده است. پایه های اینترنت همانطور که می دانید بعد از جنگ جهانی دوم توسط نیروی نظامی ایالات متحده آمریکا در واقع در یک سطح کار ملی و کشوری شکل گرفت و تا وقتی که این جنبه عمومی و در واقع حضور بین عامه مردم را پیدا کند تقریباً یک چیزی نزدیک به ۴۰ سال یا کمی بیشتر یا کمتر طول کشید و عملاً از سال ۱۹۹۵ رونمایی شد و فکر می کنم تا قبل از سال ۲۰۰۰ هم خیلی ماهیت عملیاتی و اجرایی نداشته. یکی از خروجی های اینترنت که شکل گیری الگوی جدیدی از فروش الکترونیکی میباشد را می توان نام برد به صورت مشخص خرید و فروش اینترنتی که امروز از آن تجارت الکترونیکی در مفهوم عام یاد می شود پا به عرصه وجود گذاشت. این در شرایطی است که مجموعه پست در دنیا تقریباً از دهه ۱۹۷۰ در واقع به صورت رسمی و کلی و حتی قبل از آن هم برخی از کشورهای نوپا وجود داشته است ولی اینها مدل خرید از راه دور را با ابزارهای دیگر کارکرد پست و سایر ابزارهای ارتباط شکل داده بودند. یکی از این مدل ها خرید بر اساس سفارش است که مبتنی بر ژورنالها و کاتالوگ های مختلف و معرفی انواع محصولات حتی در بین کشورها واقع شکل می گیرد، یعنی اینکه بسیاری از موسسات اقتصادی، شرکت های تولیدی محصولات خودشان را از جمله پوشاک در قالب ژورنال ها و کاتالوگ ها فهرست بندی می کردند و بعد آن را برای مقاصد مختلف مشتریان خود حتی خارج از کشورشان ارسال می کردند و خریداری بر اساس تصاویر با مشخص کردن سایز و این ها شکل می گرفت و بعد سفارش  باز از طریق پست و یا حتی جلوتر از طریق فکس و تلفن اتفاق می افتاد و در نهایت خرید که صورت می گرفت مجدد آن از طریق شبکه پستی برای خریدار ارسال می شد و شاید شنیده باشید در واقع سرویس های پست مالی که ما در کشور ایران در قالب پست بانک امروز می بینیم در بسیاری از کشورها هم بدنه بسیار قوی دارند که این ها مرتبط با نیازهای سطح جامعه شکل گرفته اند و فضایی را به وجود آوردند که توان اقتصادی در حوزه نقل و انتقال خرده پول به صورت ویژه برای برخی از کشورهای توسعه یافته به وجود آید و این در واقع از جمله نکاتی است که عرض کردم به عنوان شروع و ابداع روش الکترونیکی و فروش از راه دور محصولات میباشد که با اینترنت طبیعتاً ماهیت تعامل سریعتری بین خریدار و فروشندگان پیدا کرد.
 لذا انطباق پست به عنوان یک زیرساخت ارتباطی بر اساس نیازهای در حال تغییر جامعه در طول تاریخ همواره وجود داشته و امروز این ماهیت توسعه عمیق تری هم پیدا کرده است.

– تشکیلات پست برای آن که از قطار توسعه و پیشرفت های ارتباطی عقب نماند؛ چه تمهیداتی را اتخاذ کرده است؟
پست یک رسانه ارتباطی است که کارکرد شبکه ای دارد و بر اساس این کارکرد و بر اساس اصول و چارچوب های حاکم یک شبکه جهانی را به وجود آورده است که اتفاقاً در بند اول اساسنامه اتحادیه پستی جهانی هم بر آن تاکید شده که پست یک قلمرو واحد جهانی را به وجود می آورد. این سازمان به عنوان یک موجود زنده خودش را همواره منطبق بر نیازهای جامعه بشری در حوزه ارتباطات فیزیکی کرده و متناسب با آن انواع خدمات را طراحی و عرضه کرده است. خدماتی که عرضه می شوند معمولاً از دو ویژگی در دو دسته بندی کلی طبعیت میکنند، یکی خدماتی است که برای نقل و انتقالات فیزیکی شکل میگیرد (تقریباً در همه پست های جهان این مفهوم و این الگوی کلی وجود دارد) و شکل ارائه آن البته متناسب با ویژگی های بومی محلی و شرایط ممکن است در قالب سرویس های ارزش افزوده که به بیس نقل و انتقالات فیزیکی یا حمل و نقل محصولات و محمولات پستی داشته تفاوت ایجاد می کند. اما گروه دوم خدماتی است که معمولاً متناسب با نیازهای محلی منطبق بر فرهنگ، الزامات اقتصادی و نیاز مشتریان خود و بنگاه های اقتصادی در کشورها و ملت های مختلف ویژگی متفاوتی را به وجود آورده است و اگر شما تاریخچه ده سال اخیر یا مثلاً کمی بیشتر از زمان ملی شدن شرکت ملی پست از ۱۳۶۸ به این طرف را بررسی کنید میبینید که در موقعیت های مختلف کشور به عنوان یک سازمانی که نقش پیشخوان ارائه خدمات دستگاههای مختلف را به سبب شبکه دسترسی گسترده ای که دارد ایفا کرده در زنجیره سازمانهای مختلف نقش آفرینی کردند. از ثبت نام کنکور که امروزه با توسعه اینترنت و نرمافزارهای مختلف ارتباطی کاملاً برای نسل جدید سهل و در دسترس شده است در سالهای طولانی در دفاتر پستی از طریق حضور و ثبت نام متقاضیان کنکور سراسری اتفاق می افتاد و صدها خدمات از این دست که خدمت شما عرض کردم در موقعیت های تاریخی و سالهای متوالی از طریق شرکت ملی پست به مردم (مانند ثبت نامهای مختلف، تعویض پلاک، ثبت نام تلفن همراه و کارتهای ملی که انجام شده است) و کارهای متعددی از این دست که اتفاق افتاده و خدماتی هم هست که عملاً توسط شرکت ملی پست اتفاق می افتاد.
در واقع پست به دلیل زیرساخت شبکه ای که از طریق دفاتر قبول خودش و بخش خصوصی وابسته به خودش در سراسر کشور دارد و ایضا به دلیل شبکه توزیع گسترده ای که امکان ارائه خدمات در نشانی درب منزل یکایک افرادی که کشور زندگی می کنند را ایجاد کرده است بستر بسیار ارزشمندی برای تمام ارگانها، سازمانها و شرکت هایی است که نیازمند دسترسی مستقیم به آحاد جامعه هستند و ایجاد چنین زیرساختی برای آنها عملا غیر ممکن است. میخواهم عرض کنم که در سطح جهانی پست ها به عنوان ابزارهای توانمندساز در اختیار شرکت های کوچک و متوسط هستند و زنجیره تولید و مصرفکنندگان را به وجود آورده و هزینه های تمام شده را برای آن موسسات کاهش میدهد و این گونه می توانم بگویم که همواره شما  نهاد پست و سازمان ارتباطی پست را ابزاری کارآمد در خدمت تولید و انواع مدلهای تولید در کشور ها می توانید ببینید و کارکرد آنها را لمس کنید.
اساساً پست یک ابزار توسعه برای کشورها محسوب میشود. حداقل در حوزه رفاه اجتماعی یا دسترسی آحاد جامعه به ویژه در نقاط کمتر برخوردار و نقاط محروم و ضعیف پست به دلیل  تسهیلاتی که ایجاد می کند فرصت‌ها و ظرفیت‌هایی را ایجاد می کند که ما میتوانیم آن را به عنوان عامل توسعه و حداقل به عنوان ابزار کارآمد در توسعه و رفاه اجتماعی تلقی کنیم. بنابراین در پاسخ به این سوال که اساساً پست خود ابزار توسعه محسوب میشود و اینکه آیا مدار توسعه و پیشرفت ارتباطی به مفهوم کلامش یک موضوعیت جداگانه ای از موضوعات انتزاعی می تواند مورد بحث قرار بگیرد.

– مسئولان پست برای ماندن در میدان رقابت و قدرت نمایی در عرصه چه تدابیر مهمی را به لحاظ نرم افزاری وسخت افزاری پیش بینی نموده اند؟
اگر مقصود سوال این است که توسعه به عنوان یک موجود مجرد بیرون گذاشته شده و هر حوزه ی ارتباطی آن را برمی دارد و از آن استفاده می کند و ممکن است که ما به عنوان پست عقب بمانیم به نظر میرسد که نوع و رویکرد سوال صحیح نیست در واقع توسعه موضوع پیچیده ای است که در سطحی که این سوال به آن نگاه می کند واحد تحلیل آن کشورها چه به لحاظ زیرساخت های اقتصادی و چه مهمتر از آن الگوهای مدیریتی محسوب می شود. 
چارچوب های تئوری که پیش می رود و الزامات و توزیع ساختار فرهنگی در آن موثر هستند در واقع یک ضرب المثل اقتصادی وجود دارد که اشاره می کند که یک مملکت همه چیزش مثل همه چیزش است یعنی ویژگی هایی که شما در موضوع پست می بینید تفاوت بنیادینی با سازمانی مثل مخابرات، اینترنت یا الگوهای دیگر وجود ندارد، چیزی که مطرح است این است که شما برای توانمندسازی حرکت به سمت توسعه نیازمند چند عامل از جمله پول، برنامه ریزی مدیریتی، ثبات، حرکت به سمت پیاده سازی طرح ها و اقدامات اجرایی دارید که پست با آن دوشادوش شده و مشابه سایر ارگان ها در کشور این مسئله را ادامه داده است. تنها مسئله ای که در این حوزه وجود دارد از نظر بنده ربطی به سازمان های ارتباطی یا ابزارهای نوین ارتباطی پیدا نمی کند بلکه نوع نگاه مسئولین در سطح کلان به کارکرد ابزار ارتباطی در نقش بنیادینی که می تواند در توسعه اقتصادی کشور داشته باشد به لحاظ اولویت بندی و حساسیت روی تمرکز زیرساختی آن قابل تصور است در غیر این صورت طبیعتاً پست هم مانند بقیه حوزه ها در حال توسعه است.

– موقعیت پست درکشورمان را چگونه ارزیابی می نمایید؟ آیا اقبال مردم به پست همچون گذشته است؟
اما اینکه جایگاه و موقعیت پست در کشورمان چیست این پاسخ اساساً به موقعیت پست در طول همه سالیان گذشته است و نه اینکه امروز در وضعیت کنونی پست را چه جور ببینیم. اتفاقی که به صورت کلی از نظر من وجود دارد نگاه تکنولوژی است که لایه های مختلف فرهنگی ۴۰درصد خانواده و چه در سطح سازمانی و چه در نهادهای موثر مثل مدارس و دانشگاه در طول سالیان دامن زده شده است و گسترش پیدا کرده است یعنی کارهایی که ماهیت این تفکر را در فضای زمین های خودش ایجاد می کند یا بهتر است که کمی اختصاصی تر و تخصصی تر بگویم که مشخصاً در حوزه علوم انسانی کسانی که فعالیت میکنند حتی مدیریت به عنوان یک جایگاه کلان در این بستر شکل گرفته و توسعه یافته است، خیلی توجه ویژه ای به آن نمی شود چون که کار  در واقع ساده و پیش پا افتاده تلقی می شود. از این منظر مخصوصاً ماکه اداره پست و سازمان ساختار اداره پست مان تلفیق شده با مخابرات و حوزه ارتباطات الکترونیک تقریباً از همان اول که تاریخ را بررسی می کنیم می بینیم که از ۱۲۱۰ که پست نوین در کشور شکل می گیرد و شاید یک چیزی در حدود ۱۰ تا ۱۵ سال بعد تازه وزارت ارتباطات با اضافه شدن تلگراف و تلفن به آن ملحق می شود و تشکیل می گردد و اداره پست به وجود می آید. در سالیان بعد تلگراف و تلفن اضافه می شود و وزارت پست و تلگراف و تلفن را به وجود می آورد و با توسعه شبکه های مخابراتی عملاً پست به عنوان کار پیش پا افتاده از نظر من تلقی می شد و همین مسئله حتی در اعتماد به نفس درون مجموعه خود پست هم در شکل گیری و کارکرد آن تاثیر گذار است چیزی که من به عنوان یک دانش آموخته این صنعت و به عنوان یک فعال در این حوزه و تلاش مطالعاتی و بررسی ویژگی ها و کارکردهایی که در سطح جامعه وجود دارد و به عنوان کسی که سال ها مدیریت در این حوزه و در لایه های مختلف آن انجام داده به جرات میتوانم بگویم که یکی از پیچیده ترین گروه های مدیریتی در سازمان هایی مثل پست وجود دارد.

– اگر ازشما بخواهیم نگاهی به عملکرد یکساله خود داشته باشید، چه موارد شاخصی را عنوان خواهید نمود؟
ما در مجموعه کلان مدیریتی کشور و نه به عنوان یک موضوع در واقع تصمیم گیری شده یا تعریف و برنامه ریزی شده ای که افراد در لایه های مختلف تصمیم سازی و تصمیم گیری نسبت به آن با دید باز این تصمیم را گرفته باشند بلکه به عنوان یک مفهوم عام حوزه فرهنگ و در حوزه تکنوکرات دیدن خیلی جدی گرفته نشده نقش آن به اندازه ای که هست جدی گرفته نشده به همین  دلیل تصور من این است که مجموعه پست به معنای عام در کشور در طول همه این سالها موفق به آنچه که لایق آن بوده نبوده اما اصل این موضوع به این معنی نیست که کار کرد خودش را نداشته یا مردم اقبالشان به مجموعه پست متناسب با این اتفاق شکل گرفته است واقعیت این می باشد که پست به معنای شرکت ملی پست و ساختاری که ما در آن کار می کنیم در کشور نیست و فعالیت بسیار گسترده و متنوع در سطح جامعه در این صنعت در تلاش هستند، به ویژه در چند سال اخیر که تلاش برای خصوصی سازی در این صنعت شکل گرفت بسیار گسترده در قالب فعالیتی که به صورت جزیره ای خدمات مشابه پست را ارائه می کند و نظام مند نیستند. چیزی که وجود دارد این است که ما باید در سطحی فراتر از مجموعه شرکت پست بتوانیم صنعت پست را یک سازماندهی نظام مند کنیم که توسعه و فضای توسعه را که لایق آن است و انتظار داریم شکل بگیرد.

– تشکیلات پست برای ماندن درعرصه نیازمند بهسازی ونوسازی ابزارهای ارتباطی هستند؛ دراین باره چه اقداماتی انجام شده است؟
تلاش شرکت ملی پست برای سازماندهی نظام مند درون خودش که فعالیت ها و فرآیندها را به سمت هوشمند سازی و مکانیزه سازی سوق می دهد اصلی ترین دستاورد این است که امید می رود که زیرساخت هایی را برای سنوات آتی به وجود بیاورد که بتواند در توسعه این صنعت و در کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری ها تاثیرات مستقیمی را داشته باشد.
خود سوال ماهیتا در فضای صنعت پست در داخل کشور خیلی کارکرد اجرایی ندارد و بیشتر جنبه ژورنالیستی دارد. واقعیت این است که ما موضوعی تحت عنوان میدان رقابت و قدرت نمایی در صنعت پست برای شرکت پست متصور نیستیم اساساً اگر یک بررسی در سطح شرکت های پستی در کل دنیا صورت بگیرد، پست در سطح بسیار بالایی توسط دولت ها حمایت میشود و این حمایت در راستای توسعه روابط اجتماعی و برای دسترسی به آحاد جامعه به خدمات پستی یا خدمات ارتباط فیزیکی پایدار شکل می گیرد.
 ما به عنوان شرکت ملی پست در بهترین شرایط بین ۵ تا ۷ درصد سهم بازار اقتصاد صنعت پست را داریم و تصور اینکه بازار رقابت در انحصار شرکت ملی پست شکل گرفته تصور صحیحی نیست. ایرادات و بیماری های دیگری در نظام و ساختار این صنعت در حوزه فعالین این صنعت وجود دارد که به نظر می رسد این تصورات ناشی از عدم توجه یا شناخت آن ایرادات است. بنابراین ما اساسا موضوع رقابت را در فضایی میتوانیم تلقی کنیم که به دنبال این باشیم که در واقع کسب و سهم بازار بیشتری را بخواهیم شکل دهیم اما در انتهای سوال چون به تدابیر نرم افزاری و سخت افزاری اشاره شده من بهتر می دانند که در پاسخ به سوال نمونه ای ارائه کنند که آیا شما برای بهره ور کردن ساختار سازمان در فضای کسب و کار کشور چه اقدامات سخت افزاری و نرم افزاری انجام دادید؟ که بنده عرض میکنم که تمرکز بر ابزارهای نوین ارتباطی و نرم افزارها و سخت افزارهای فناورانه و شاید بزرگتر از این ها و مهمتر از این ها مدل های نوآورانه راهبری کسب و کار برای بهینه سازی همیشه در شرکت باپست مورد توجه بوده و در سال های اخیر که توان زیر ساختی برای گردآوری اطلاعات صحیح در مجموعه شرکت توسعه یافته، انتظار می رود که این کارایی و کارآمدی به مرور بیشتر خودش را نشان دهد و در نهایت نتیجه آن به نفع کاهش هزینه های مصرف کنندگان و مشتریان شکل خواهد گرفت.
پاسخ من به این سوال هم با تاکیدبر اشکال ساختاری که هر سال شروع میشود اولا اینکه تشکیلات پست آیا مربوط به شرکت ملی است که  منطقا باید باشد نیست به دلیل اینکه تشکیلات  پست صنعت کسب را می تواند پوشش دهد اما من تصورم این است که منظور دوستان صنعت پست باشد و در ادامه برای ماندن در عرصه یعنی در فضای بازار رقابت تصور این است که احتمالاً به دلیل اینکه ناکارآمد هستیم زودتر از بین می رویم یا به دلیل ورود بدیل‌های ارتباطی دیگر محکوم به فنا هستیم. اما اگر سوال این است که آیا شرکت ملی پست برای این که با چالش جدی مواجه می شود نیازمند بهسازی و نوسازی است؟ پاسخ من این است که همه شرکت‌ها و نهادها و موسسات تولیدی و شاید در سطح کلان تر همه آدم‌ها برای منظر هرکسی که در این مسیر حرکت نکند لاجرم محکوم به فنا و نابودی است. همین الان که سالیان تقریباً نزدیک به ۱۵ الی ۲۰ سال است که از فعالیت جدی اپراتورهای مخابراتی در کشور می گذرد بسیاری از خدمات توسعه این اپراتورهای موبایلی در بستری به اسم پست و شرکت ملی پست توسعه پیدا کرده و می کند و همین حالا ما خدمات متعدد امور مشتریان یا فروش سیم کارت و یا موضوعات دیگر شرکت مخابرات را انجام می دهیم. مخصوصاً ماهیت ما هم افزایی دستگاه‌های دیگر است همچنان که عرض کردم کارکرد پست رفتن در زنجیره تولید بنگاه‌های اقتصادی بزرگ و البته با تمرکز در بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط است برای آنکه تکیه‌هایی که خودشان توان ایجاد و راهبری را ندارند آنها را از طریق موضوعات پست در دنیا محقق کند.

– اگر بخواهیم به زبان آمار و ارقام صحبت کنیم؛ سهم پست ازمقوله  اطلاع رسانی خدمات رسانی به مردم چقدراست؟
شرکت ملی پست یک پیشخوان سراسری در دو حوزه باجه های پستی دولتی و بخش خصوصی که دفاتر پیشخوان دولتی‌و دفاتر ict روستایی است که چیزی حدود ۱۵ هزار دفتر فعال در سراسر کشور دارد. در پاسخ سوال قبلی گفتم که ما سیمکارت ها را درب خانه مردم میبریم، عملا ثبت نام آن را انجام می دهیم. بنابراین ما به دنبال این هستیم که حدالمقدور خدماتی که داریم با کیفیت به آحاد جامعه عرضه کنیم. 
در کشور چون فعالین شناسنامه دار و مجوزدار به عنوان اپراتورهای خصوصی فعالیت می کند (که فعالیتشان البته محدود است) و فعالین متعدد غیر شناسنامه دار (که تعداد آنها بسیار زیاد است) خدماتی را عرضه می کنند که در حوزه و زمینه پست قابل دسته بندی است. بنابراین به صورت مشخص و شفاف در کل کشور خدمات مختلف و متنوعی اتفاق میافتد اما در مجموع شرکت ملی پست خدماتی که به مردم ارائه میدهد در ۶ دسته تقسیم بندی می شود که ۴دسته از این خدمات مبنای نقل و انتقال فیزیکی مرسولات را شامل میشود و دو دسته در حوزه خدمات فروش و خدمات الکترونیکی تحت این دو عنوان دسته بندی می شود که البته در لایه های بعدی تعدد و تکثر مختلفی را دارند. چیزی که مشخصا وجود دارد این است که ما در حوزه خدمات نقل و انتقال فیزیکی مرسولات چهاردسته خدمات عادی، سفارشی، پیشتاز و ویژه را ارائه میکنیم تقسیم بندی نهایی بر اساس فاکتورهایی از جمله ثبتی بودن یا نبودن و سرعت ارسال و ویژگی های توزیعی است که هر کدام از این سرویس ها برای خودشان دارند و متناسب با هزینه ای که ایجاد میکند برای ارائه هم نرخ گذاری می شود که این درسطح تقسیم بندی سرویس های پستی است.

– لطفا درباره تنوع و تعدد خدمات پست در کشورمان بفرمایید؟
اما موضوع تنوع و تعدد خدمات ذیل این شش گروهی که عرض کردم یک نکته مهم دیگر را باید عرض کنم این است که درست یک دسته بندی کلی برای ارائه خدمات پستی وجود دارد اما واقعیت این است که ما بر اساس نیاز و خواسته مشتریان و کسب و کارها و سازمانهای مختلف برای ارسال انواع محتواها برای گیرندگان و عملاً مشتریان و مصرف کنندگان نهایی در زنجیره تولید زنجیره شرکت های مختلف نقش فرآیند تولید مرسولات آنها را بازی می کنیم و این فرآیند سبب می شود که ما بسیار متنوع خدمت رسانی و ساختار خدمات را شکل بدهیم. ما از ارسال اسلحه و مهمات تا نمونه پزشکی قانونی تا  مرسولات ناجا، شرکت تجارت الکترونیک و موسسات و بنگاه های مختلف در واقع بیمارستان ها و سازمان های متنوع فعالیت میکنیم که هر کدام در فرآیند اداره خدمات خود نیاز به تغییر و در فعالیت های اختصاصی باشند که عملاً نقش پست را در زنجیره فعالیت آنها الزامآور میکند و این سبب میشود که پست بین سازمانی قابل تعریف و معرفی بشود.

– مردم انتظاراتشان از تشکیلات پست بالا رفته و در حال حاضر پاسخگویی به این مهم بسیار خطیر و دشوار خواهد بود؛ فکر می کنید تا چه میزان رضایت مردم را به دست آورده اید؟
شرکت ملی پست مانند بقیه سازمان های دیگر حیاتش وابسته است به رفع نیاز مشتری! در واقع فلسفه تشکیل وجودی سازمانها مردم هستند از این منظر سؤال نکته بسیار مهم و جدی را مطرح میکند که به دلایل مختلف از جمله توسعه شبکه های اجتماعی سطح خواست مردم از خدمات بالاتر رفته یا بهتر است تصریح کنم که  صدایشان و خواسته هایشان را بلندتر، سریعتر و مستقیمتر می توانند مطرح بکنند و طبیعتاً این اتفاق یک اتفاق عمومی است که همه سازمان ها از جمله شرکت ملی پست را تحت تاثیر قرار داده است. همین مسئله باعث شده شرکت پست از سه یا چهار سال قبل اداره کلی تحت عنوان اداره کل مشتریان راهاندازی کرده که مستمراً در حال این است که زیرساخت های ارتباطی و سنجش رضایت مشتری برای پاسخگویی و حتی مهمتر خدمات پس از فروش را به مشتری ارائه کند. پایگاه ۱۹۳ به عنوان یک ابزار ارتباطی در کنسولهای مختلف عملاً ساختار CIM مدیریت ساختار مشتریان پست را به وجود آورده و همین موضوع سبب شده ما در حوزه توجه کردن به نیاز و خواسته مشتریان دنبال شکل دادن زیرساخت لازم باشیم. طبیعتا هم به دلیل اینکه این موضوع کمی دیر اتفاق افتاده شاید آن پختگی لازم را نداشته باشد و البته در مسیر کیفیت هیچ نقطه پایانی وجود ندارد. بنابراین حتما موضع شرکت ملی پست و موضع این شرکت در شنیدن صدای مشتری و پاسخگویی به نیاز مشتریان بسیار قاطع و جدی و در مسیر توسعه است، ما مطمئن هستیم که قبل از اینکه میزان رضایت مشتریان برایمان حائز اهمیت باشد ایجاد زیرساختی  برای شنیدن و گردآوری اطلاعات صحیح و درست از سطح جامعه و مشتریان حائز اهمیت است. از این منظر تلاش جدید پست این است که هم در حوزه توسعه زیرساختی و فرآیندی برای شنیدن صدای مشتریان  اقدام کند و هم مبتنی بر شنیدن این صدا قدم‌هایش را برای اصلاح و رفع مشکلات و ایجاد الزامات برای پاسخگویی به نیاز مشتریان انتقال دهد که این دستاورد بسیار بزرگی است. 
ذکر این نکته را هم ضروری می دانم که ما در شرکت پست نسبت به سایر فعالینی که به مردم خدمات میدهند به جرات بهترین زیرساخت صدای مشتری و پاسخگویی به مشتریان را داریم که به خاطر قدمت گذشته ای که وجود دارد و به خاطر زیرساخت و فضایی که شکل گرفته و بسیاری از فعالین به ویژه بخشی که بدون شناسنامه فعالیت میکنند میباشد که عملاً هیچ سیستمی برای خدمات و ساختار تعریف حق سنوات و بعد در ادامه پاسخ گویی به مشتریان را ایجاد نکرده اند.

– ۱۷ مهر، روزجهانی پست نامگذاری شده آیا مطلب خاصی است که برای ما بیان نمایید؟
اتحادیه جهانی پست سال  ۱۸۷۴ تاسیس شد و هدف آن این بوده که یک سرویس روتین جهانی پایدار را در حوزه های نقل و انتقالات فیزیکی برای ارسال مراسلات و انواع محتواهای مختلف در کل جهان به وجود آورد. پست به عنوان سومین نهاد تخصصی به مجموعه سازمان ملل متحد اضافه شده است چیزی که موضوع و مسئله هست این است که ما عملاً مجموعه پست در جهان را به عنوان یک نهاد و سازمان ارتباطی برای توسعه ارتباطات می شناسیم. ماهیت ارتباطات پست در ایجاد یک شبکه بهره وری و بهینه برای نقل و انتقالات فیزیکی تجلی پیدا می کند به این معنی که شرکت های پستی ماهیتا ایجاد شدند که هزینه تمام شده نقل و انتقالات را در حوزه ارتباطات فیزیکی به حداقل ممکن برساند یعنی بهینه سازی به مفهوم به پایین ترین هزینه و بالاترین سرعت در نقل و انتقالات و ارتباطات فیزیکی به عنوان یک کارکرد کلان در مجموعه پست تلقی میشود. نکته ای که شاید مغفول مانده است همین کارکرد است که در کشور ما ماهیتا اینکه مجموعه های پست با توسعه آنها سبب می شوند حوزه ارتباطات فیزیکی بهینه و موثر در توسعه کسب و کارهای کوچک و متوسط در توسعه ارتباطات بین اقصا نقاط کشور نقش آفرینی کنند.طبیعتا نظام اقتصادی موثر از این کارآمدی می تواند پویایی متفاوتی را شاهد باشد. نقاط کم برخورد متاثر از نبود زیرساختهای مختلف از جمله یک شبکه پایدار می تواند منجر به مهاجرت روستاییان به سمت شهرها و از نقاط کم برخوردار حاشیه به سمت مراکز شود که طبیعتا آثار زیان بارش بسیار حائز اهمیت است که همین اتفاق را شما در حوزه دیگری می توانید بررسی کنید.
وقتی یک موزع پستی برای یک سفر شهری حرکت می کند حداقل ۵۰۰ سفر دیگر باید اتفاق نیفتد بنابراین مدل پست این است که بیاید و در کاهش سفر و کاهش هزینه مصرف حامل های انرژی، در کاهش آلاینده های محیطی و بهینه سازی فرهنگ مدیریتی شهری نقش آفرینی کند. اگر به ازای نقل و انتقال هر بسته یک موتورسوار را در شهر گسیل کنیم و مسافت های بسیار طولانی را حرکت کند و هزینه های کلانی را به جامعه تحمیل کند دقیقا مغایر با مدلی است که در پست شکل گرفته و توسعه پیدا می کند. به همین دلیل است که شناخت کارکردهای پست در سطح جامعه به عنوان یکی از مهمترین عناصر حائز اهمیت و جدی در مجموعه شرکت پست برای تقدیر و معرفی و نشان دادن این قابلیت ها و توانمندی تلقی می شود.
روز جهانی پست فرصتی است که این ظرفیت و توانمندی و این قابلیت معرفی شود و در سطح جامعه آحاد مردم از این کارکرد کبیره پست مطلع باشند و هم افراد تاثیرگذار در سطح جامعه بدانند که سازمانی مثل پست چقدر می تواند در توسعه رفاه اجتماعی در بین کار کردن چرخ اقتصاد و در ایجاد بهره وری در هزینه عامه جامعه برای فعالیت های روزمره تاثیرگذار باشد و ما از این فرصت باید حداکثر استفاده را برای این اطلاع رسانی انجام دهیم.

–  مهمترین طرح ها و پروژه های شما در سال جاری شامل چه مواردی هستند وبرای اجرای آنها چه میزان اعتبار پیش بینی گردیده است؟
برنامه ها و پروژه ها و اقداماتی که در حوزه های مختلف معاونت فنی و بازرگانی پست اتفاق می افتد متاثر از برنامه استراتژیک کلان کشور منبعث شده و طراحی و پیاده سازی می شود. هدف های کلان در آن حوزه حرکت به سمت هوشمندسازی اقدام موثر و کارآمد در زمینه توسعه ملی شبکه اطلاع رسانی و طبیعتا البته حفظ ارتقاء و بهبود توان اقتصادی  و کارآمدی شرکت است اما در حوزه معاونت فنی و بازرگانی چند موضوع کلیدی به عنوان استراتژی مد نظر اینجانب مشخصا توسعه کیفیت خدمات و پاسخگویی به مشتریان از طریق اقدامات هوشمند سازی و توسعه تعامل و همکاری مشترک با فعالان بخش خصوصی از شرکت های دانش بنیان خلاق و نوآوری درباره استارتاپ های که در این حوزه می تواند بیاید نقش آفرینی کنند به ویژه در تولید خدمات ارزش افزوده پستی که تحت عنوان بحث پست قابل تعریف هستند ولی اگر سرویس های پستی به عنوان محورهای کلیدی در حوزه بازرگانی طی یک سال آینده مدنظر است بایدگفت در درون سازمان هم الگوهای بهینه سازی فرآیندی با تأکید بر تغییر نظام ارزیابی و تغییرات نظام ارزیابی عملکرد حائز توجه جدی اینجانب خواهد بود که ما بتوانیم بر اساس آن نوع تغییر در شیوه و نوع ارزیابی عملکرد در واحدهای مختلف و جهت گیری و حرکت سمت و سوی فعالیتهای بخش های مختلف شبکه را تغییر دهیم.
یکی از استراتژی هایی که عرض کردم بهره گیری از توان شرکت ها و استارتاپ های نوآور و فن آور و اخلاق برای این است که در حوزه سرویس های پستی برای گروه های مختلف جامعه راه حل طراحی و پیاده سازی کند و از طریق یک راه حل مشترک بتوانیم هر روز توسعه بیشتری برای رفع نیازهای بیشتر مشتریان بدهیم. همزمان با ۱۷ مهر امسال روز جهانی پست در سال ۱۴۰۱ نمایشگاهی اینوتکس پست در جزیره کیش با حضور فعالین  بخش خصوصی و شرکتهای خلاق و نوآور و دانش بنیان این عرصه برای رونمایی از خدمات، محصولاتی که در بهینه سازی خدمات پستی موثر هستند صورت گرفته و این مسیر راهی است که با سرعت و حمایت بیشتری پیگیری می شود چرا که در ساختار نیمه دولتی با لختی ها و سختی ها و محدودیت های بسیاری مواجه خواهد بود در حالی که شرکت های بخش خصوصی طبیعتا و اصطلاحا بسیار چابک هستند و این نقطه قوتی است که میتواند در کنار زیرساخت های کلانی که پست دارد نویدبخش روزهای بهتر و خدمات موثرتر برای آحاد جامعه باشد.
 جا دارد تشکر کنم از ارباب جراید و همه رسانه های جمعی که وظیفه اطلاع رسانی به سطوح مختلف جامعه را بر عهده دارند. تصورم این است که نوع کارکرد شرکت ملی پست در طول سالیان گذشته و تمرکزش روی خدمت رسانی مجال لازم برای اطلاع رسانی دقیق و گسترده و مستمر از خدماتش در لایه های مختلف جامعه را گرفته بنابراین موضوع تبیین که اصطلاح جذابی در سال های اخیر مطرح شده و بهتر است بگوییم جهاد تبیین برای نشان دادن توانمندی ها و قابلیت های شبکه و کارکردهای بی نظیر و موثری که در توسعه رفاه اجتماعی در کاهش هزینه های و رشد اقتصادی کشورها به دنبال دارد باید صورت بگیرد و بخشی از این وظیفه بر عهده اصحاب رسانه است و امیدوارم که نه تنها در مناسبت های خاص مثل ۱۷مهر روز جهانی پست بلکه در تمام سال به صورت مشخص این مسیر و این اتفاق جهاد تبیین پیگیری شود و ما هم در مجموعه خودمان این رویکرد را در اولویت قرار دهیم که بتوانیم در همراه کردن آحاد جامعه و فرهنگ پستی و شناخت فرآیندها و قابلیت های این بخش، به ویژه در ایجاد نگاه متفاوت در توسعه بخش پست توسط مسئولین مختلف آن وظیفه ای که بر عهده داریم را ایفا کنیم.

– در سال جاری که کشورمان همچون سایر کشورها با ویروس کرونا دست وپنجه نرم می کند، پست چه تدابیری را اندیشیده ومهمترین برنامه های شما برای حفظ وسلامتی همکاران که دربیشتراوقات به طورمستقیم با مردم ارتباط دارند، شامل چه مسایلی هستند؟
تا وقتی که فناوری بشر امکان انتقال فیزیکی اجسام را محقق نکند پست قطعاً به خدمات و فعالیت های خودش با سرعت و به صورت توسعه ای ادامه خواهد داد اتفاقا با توسعه شهرها و فناوری ها و ارزش پیدا کردن زمان همچنان که در ماجرای شیوع کرونا دیدید نیاز به خدمات از راه دور در لایه های جامعه بیشتر می شود و بنابراین این اتفاق در مسیر توسعه و گسترش می باشد. نکته حائز اهمیت این است که نیاز اقشار و آحاد مختلف جامعه از خدمات شرکت های پستی متنوع است بنابراین ما نیازمند ارائه خدمات ارزش افزوده بیشتری هستیم که من تحت عنوان سرویس های ارزش افزوده پستی از آن یاد می کند.
کرونا که انشالله روزهای اخرش را می گذراند و به نظرم اتفاقی که در این حوزه حائز  اهمیت است. از جان گذشتگی و تلاش خستگی ناپذیر و درخور تحسین مجموعه بزرگ شرکت ملی پست و به ویژه کارکنان چه موزعین باشند چه متصدیان باجه های قبول در این دوران زحمات بسیار زیادی را متحمل شدند و هزینه های زیادی را هم شرکت پست از این منظر داد. واقعیت این است که وقتی همه سازمان ها به سمت کاهش ساعت کار و کاهش فعالیت و کاهش حضور در فضای کار بودند شرکت پست اتفاقاً بیشتر و موثرتر ایفای نقش کرد به دلیل اینکه تعداد مرسولات پستی بر اساس تغییر شیوه و رفتار مردم بیشتر شد و ما مجبور شدیم فعالیت مان را بیشتر کنیم. نکته مهم در این حوزه البته در کنار این از خودگذشتگی همکاران ما که از همه آنها تشکر می کنم و دست تک تک آنها را می بوسم نکته حائز اهمیت دیگر این بود که یک خروجی مثبت از واقعه کرونا از آن یاد میتوان کرد  تغییر رفتار در خرید از دور محسوس شد و متناسب با آن نقش شبکه های پستی و توزیع بیشتر خودش را نمایان کرد و خودش را نشان داد و این البته مشخصا طی دو سه سال اخیر به شناخت دقیق تر از کارکرد پست در کل کشور تاثیرگذار بود اما چیزی که من به عنوان یک مسئول به ویژه در حوزه اجرای عملیات پست بخش عمده ای از مجموعه بزرگ شرکت پست در این حوزه فعالیت می کند و ارتقاء سطح سلامت عمومی و خصوصی کارکنان از اهداف بسیار بزرگ و متاثر ما است. یکی از اقداماتی که ما در این حوزه به صورت جدی باید در طراحی و پیاده سازی کنیم و اقدامات اولیه آن خوشبختانه شکل گرفته طی چند ماه گذشته جایگزین کردن موتورهای برقی که شکل و مدل آنها اصطلاحاً زین کامل نیستند و حالا تسهیلات و ابزارهای مناسبی هم برای حفظ سلامت کارکنان و موزعین این پستی دارند است، برای اینکه ما بتوانیم کمک کنیم به ارگونومی و ساختار فیزیکی افرادی که ساعت های طولانی در سطح شهر در سرما، گرما و آلودگی روی موتور در حال رانندگی هستند که بتوانند مرسولات را به دست گیرندگان برساند این اتفاق طبیعتا در لایه های مختلف حوزه عمومی سلامت کارکنان بررسی می شود و ما تلاش خود را می کنیم که به بهبود کیفیت زندگی آنها کمک کنیم. در واقع وظیفه اصلی خودمان می بینیم که در ارتقاء سطح کیفی و سلامت همکاران مان در حوزه های اجرایی کمک کنیم.